İslam'ın altın çağını yaşadığı yüzyıllarda, Müslüman mimarisine ait çok sayıda unsur, usta ve sanatçılar aracılığıyla Avrupa'ya ulaştı. Mimariye yön veren detaylarla, Avrupa'da "Romanesk" stilinin ortaya çıkmasını sağlayan Müslümanların "İslamlaştırdığı" mimari yapıları sizler için derledik.
"Rızkın onda dokuzu ticarettedir" hadisinden de kaynakla İslam dini, ticari hayat için daima manevi bir dayanak teşkil etmişti. İslam beldelerinde ticaretin yaygınlaşmasını sağlayan Müslümanlar, bir müddet sonra ticaret aracılığıyla İslam'ın farklı coğrafyalara yayılmasına ön ayak oldular. Tuzun "beyaz altın" olarak anıldığı dönemden, para birimi olarak kullanılan "deniz kabuklarına"; başlı başına hareketli bir şehri andıran kervanlardan, ticaretin kilit noktaları olan kervansaraylara… "Darülislam'da ticaret nasıl yapılırdı?" sorusunun cevabını sizler için derledik.
Türkiye'de hiç yetişmeyen bir ürün olduğu halde pişirilme yöntemiyle dünyaca ünlü bir lezzet olan Türk kahvesi, kültürümüzün zengin bir birikimi olarak hayatımızda önemli bir yer tutuyor. Çekirdeklerine "siyah inci" denilen ve "bir fincanının kırk yıl hatra" sahip olduğu Türk kahvesi, geçmişte kırk farklı demleme yöntemiyle ikram ediliyordu. Bugünün Dünya Türk Kahvesi Günü olması vesilesiyle, Osmanlı'nın Arap Yarımadasından Avrupa'ya aktardığı "kahve kültürü"nün geçmişini sizler için derledik.
İslam uygarlığının "altın çağı" olarak adlandırılan 7 ila 17'inci yüzyıllar arası, farklı kültürden birçok insanın yeni buluşlara imza attığı ve dünyayı değiştirdiği yıllardı. İspanya'dan Kuzey Afrika'ya, Orta Doğu'dan Endonezya ve Çin'e kadar üç kıtaya yayılmış olan İslam Uygarlığı, bilim, matematik, tıp, teknoloji, mimarlık gibi daha birçok dalın ilerlemesini sağladı. Bu dönemdeki buluşların en ilginçlerini sizler için derledik.
Dünya tıp tarihinde, organ naklinin ilk emarelerinin Osmanlı'da görüldüğünü biliyor muydunuz? Peki ya, Avrupa'nın hayvanlar aracılığıyla kötü muamele ettikleri bir dönemde, Osmanlı alimlerinin akıl hastalarını müzikle tedavi ettiğini ve onlara özel hastaneler kurduklarını? Peş peşe gerçekleştirilen seferler ve salgın hastalıklar nedeniyle Osmanlı'nın en çok ihtiyaç duyduğu alanlardan biriydi, tıp ilmi. İslam alimlerinden aldıkları mirası, daha ileriye taşıyan Osmanlı'ya dair, tıp tarihinde bilinmeyenleri sizler için derledik.
Dünya üzerindeki ilk eczanenin, bundan tam 12 asır önce Bağdat'ta kurulduğunu biliyor muydunuz? Peki ya, "muhtesib" adlı memurların görevlerinin, sadece ilaçların ağırlığını, saflığını ve bozulup bozulmadığını denetlemek olduğunu? Müslüman âlimler, 9'uncu yüzyılda temelini attıkları eczacılığı geliştirmiş, bu alanda birçok yazılı eseri literatüre kazandırmışlardı. Ortaya koydukları eserlerle tıpta adeta bir devrim gerçekleştiren İslam âlimleri, insanlığa asırlar boyu aktarılacak kıymetli bir miras bıraktılar. İlaçlara ve eczanelere dair bilinmeyenleri sizler için derledik.
Müslüman şehirlerinde bulunan birçok imkân, Hristiyan Avrupa'sının en gelişmiş kentlerinden 7 asır öndeydi. Medeniyetin beşiği haline gelen Sevilla ve Kurtuba gibi Müslüman şehirlerine kıyasla Paris, "Çamurlu Paris" olarak anılıyordu. Dört ana hususu temel alarak şekillenen Müslüman şehirleri, nüfusun ihtiyaçlarına uygun olarak tasarlanıyordu. Camiye açılan sokaklarıyla, her sosyal gruba ait farklı mahalleleriyle İslam beldelerinde toplumsal birlik nasıl korunuyor, idare ve güvenlik nasıl sağlanıyordu? Çarşıdaki dükkânlar hangi düzene göre sıralanıyor, çöp ve kanalizasyon sorunu nasıl çözülüyordu?
Sultan Abdülhamid'in 1884'te ABD Kongre Kütüphanesi'ne hediye ettiği 318 kitap, dijital ortama aktarılarak erişime açıldı. Daha önce Yıldız Koleksiyonu'ndan hediye edilen fotoğraf albümlerini erişime sunan kütüphane arşivinde, Osmanlı tarihinden dilbilgisine, dönemin ünlü edebiyatçılarından Shakespeare'e kadar farklı türde birçok yazılı eser bulunuyor.
Bundan 630 yıl kadar önce, deniz keşifleri alanında devrim yapan Müslüman kâşif Zheng He, "Çin Filosunun Amirali" oldu. Birçok farklı coğrafyayı keşfeden Zheng He, yolculuklarını Kristof Kolomb ya da Vasco da Gama gibi kâşiflerden önce ve onlarınkinden beş kat daha büyük gemilerle gerçekleştirmişti. Denizde yüzen bir şehri andıran filosuyla Zheng He'nin efsane haline gelmiş yedi yolculuğunu sizlerle buluşturuyoruz.
Bir ülkenin kalkınmasında en önemli kalemlerden biri olan üretim için, hiç şüphesiz enerjiye ihtiyaç vardır. Petrolle çalışan makinelerin icadından önce bu ihtiyaç, sürdürülebilir kaynaklardan elde ediliyordu. Bin yıl öncesinin İslam dünyasında enerjinin bir kısmı sudan elde ediliyor; suyun kemerlere çıkarılarak şehirlere iletilebilmesi için krank mili sistemine benzer makineler kullanılıyordu. Buğday öğüten değirmenleri döndürmek için su gücünden yararlanılıyor; ayrıca, İslam dünyasının kurak bölgelerinde alternatif enerji kaynakları aranıyordu.
Bundan 630 yıl kadar önce, deniz keşifleri alanında devrim yapan Zheng He, "Çin Filosunun Amirali" oldu. Zheng He, Hint Okyanusu boyunca seyahat ederek Mekke, İran Körfezi, Doğu Afrika, Sri Lanka, Suudi Arabistan gibi yerlere ve çok daha ötesine gitti. Üstelik Kristof Kolomb ya da Vasco da Gama gibi kâşiflerden önce ve onlarınkinden beş kat daha büyük gemilerle… Öyle ki yaptığı deniz yolculuğunda kullandığı filo, adeta denizde yüzen bir şehir gibiydi.
Sultan Abdülhamid'in 1884'te ABD Kongre Kütüphanesi'ne hediye ettiği 309 kitabın büyük bir kısmı, dijital ortama aktarılarak erişime açıldı. Daha önce Yıldız Koleksiyonu'ndan hediye edilen fotoğraf albümlerini erişime sunan kütüphane arşivinde, Osmanlı tarihinden dilbilgisine, dönemin ünlü edebiyatçılarından Shakespeare'e kadar farklı türde birçok yazılı eser bulunuyor.
Bugün sıradan bir ürün olarak görülen kağıt, aslında çağdaş medeniyetin kilometre taşlarından biri. 8'inci asırdan itibaren Çin'den Bağdat'a, oradan ise tüm İslam coğrafyasına yayılan kağıt üretimi, bilginin aktarılmasında en büyük kolaylığı sağladı. Müslümanlar, kağıt üretiminde yepyeni teknikler gerçekleştirdiler, farklı hammaddelerle çok çeşitli kağıtlar ürettiler. Onlardan biri olan "Türk kağıdı" tekniği, günümüzde tüm dünyada kaliteli yazı kağıtlarında ve kitaplarda hala kullanılıyor.
Gökyüzü neden mavi? Gökkuşağının sonu nerede? Deniz neden sürekli sahile çarpıyor? Bu gibi zor soruları genellikle çocuklar sorar. Bugün tabiatla ilgili çoğu şeyi bildiğimizi düşünerek fazla önemsemiyoruz, oysa 9'uncu yüzyılda Müslümanlar, yaşadıkları ortamı anlayabilmek için bu sorular üzerinde tefekkür ediyor, Allah'ın yarattıklarından ilham alıyorlardı. Müslüman alimlerin keşfettikleri doğa olaylarını sizler için derledik.
