Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri
Yugoslavya'nın dağılışı ile beraber Hırvatlar, Sırplar ve Boşnaklar bağımsızlıklarını ilan ettiler. Lakin Hırvatlar ve Sırplar, Boşnakların bağımsızlıklarını tanımadı. Aksine iki devlet Boşnak topraklarına kendi haritalarında yer verdi. Saldırıların başlaması ile beraber 100.000'den fazla Boşnak öldürüldü. Savaş sürecinde tüm dünyanın gözü önünde Avrupa'nın göbeğinde "Srebrenitsa Soykırımı" gerçekleşti. Bu olayın kökleri nereye dayanıyordu?
Yugoslavya dağıldı
◼ Slovenya ve Hırvatistan'ın 25 Haziran 1991'de resmi olarak bağımsızlıklarını ilan etmelerinin ardından Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti resmen dağılma dönemine girmiş oldu.
◼ Yugoslavya'da yaşanan bu süreç iç savaşa neden oldu ve Bosna-Hersek, Sırbistan, Hırvatistan, Slovenya ve Makedonya'nın birer birer bağımsızlıklarını ilan etmeleriyle sonuçlandı.
◼ Bosna-Hersek, 1 Mart 1992'de Yugoslavya'dan ayrılarak bağımsızlığını ilan ettiğini bir referandumla ilan etti. Ancak dağılan Yugoslavya'nın askeri kanadı hala Sırbistan'ın kontrolüyde ve Sırplar bu bağımsızlıklardan hiç memnun değildi.
◼ Hırvatlar (katolik) ile Sırplar (ortodoks) arasında mezhep farkı vardı ancak ikisinin de gözü Bosna topraklarındaydı. Sırpların kontrol ettiği Yugoslavya ordusu, önce Hırvatistan'a saldırdı. Hırvatistan'da yoğunlukla Boşnakların yaşadığı Ravno köyünde katliam yapan Sırplar, balkanlarda yüz binlerce insanın ölümüne sebep olacak savaşın fitilini de ateşlemiş oldu.
◼ Bosna Hersek'in bağımsızlık bildirisi hem Avrupalı ülkeler hem de Birleşmiş Milletler tarafından resmen tanınmış olmasına karşın Sırplar ve Hırvatlar bu duruma şiddetle karşı çıkmıştı. Bosna-Hersek'i kendi toprakları olarak görerek bu bağımsızlığı tanımadılar.
◼ Hırvatistan, 18 Kasım 1991'de yayınladığı bir bildiriyle Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti'ni kurduklarını ilan ettiler. Buna göre, Hırvat ve Bosna toprakları bir bütün olacaktı. Ancak 9 Ocak 1992'de de Sırplar, Bosna-Hersek topraklarının da tamamını kapsayan Sırp Cumhuriyeti'ni kurduklarını duyurdular.
◼ Bosnak bir Müslüman olan Naser Oriç, Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Miloşeviç'in yakın koruma ekibindeydi ve Miloseviç'in yanındayken katıldığı özel toplantılarda bir şeylerin hazırlığının yapıldığını aktarmıştı. Özellikle Sırp politikacıların milliyetçi söylemleri, çetnik selamı ve Osmanlı üzerinden Türk düşmanlığı yapıldığının alenen ortada olduğunu söylemişti.
◼ Bir an evvel Bosna'da doğduğu yer olan Potoçari'ye dönen Oriç, Sırpların bu hazırlığından resmi mercilere ve orduya bahsetti. Bu düşünlerinde haklı olduğu Sırpların ağır silahlar ve tanklarla Potoçari'ye saldırmasıyla gerçekleşmiş oldu. Naser Oriç, halkını hiçbir anda yalnız bırakmayarak Potoçari'de ve Srebrenitsa'da direnişe liderlik etti.
◼ Sırplar, Bosna'yı ele geçirmek için hiç vakit kaybetmeden Bosnalı Sırpları Yugoslavya ordusundan kalan mühimmatlarla silahlandırarak Müslüman Bosnalılara karşı etnik temizlik hareketini resmen başlattı.
◼ Bosna-Hersek, Aliya İzzetbegoviç liderliğinde bu katliama karşı doğuda ve kuzeyde Sırplarla, batıda ve güneyde Hırvatlara karşı amansız bir bağımsızlık savaşı verdi.
