Seyahatnameler, bir beldenin geçmişine dair verdikleri bilgiler bakımından Osmanlı tarihçileri için başlıca kaynaklardan biri olarak kabul edilir. Dünyada, üç imparatorluğa başkentlik yapan tek şehir olan İstanbul, güzelliğiyle her dönem seyyahlar tarafından övgüyle söz edilen bir kent oldu. Doğu ile batının kesişim noktası olan İstanbul, yabancı seyyahların da gözde şehriydi. Yabancı seyyahların gözünden İstanbul'u sizler için derledik.
Türkiye'de hiç yetişmeyen bir ürün olduğu halde pişirilme yöntemiyle dünyaca ünlü bir lezzet olan Türk kahvesi, kültürümüzün zengin bir birikimi olarak hayatımızda önemli bir yer tutuyor. Çekirdeklerine "siyah inci" denilen ve "bir fincanının kırk yıl hatra" sahip olduğu Türk kahvesi, geçmişte kırk farklı demleme yöntemiyle ikram ediliyordu. Bugünün Dünya Türk Kahvesi Günü olması vesilesiyle, Osmanlı'nın Arap Yarımadasından Avrupa'ya aktardığı "kahve kültürü"nün geçmişini sizler için derledik.
Bugün sıradan bir ürün olarak görülen kağıt, aslında çağdaş medeniyetin kilometre taşlarından biri. 8'inci asırdan itibaren Çin'den Bağdat'a, oradan ise tüm İslam coğrafyasına yayılan kağıt üretimi, bilginin aktarılmasında en büyük kolaylığı sağladı. Müslümanlar, kağıt üretiminde yepyeni teknikler gerçekleştirdiler, farklı hammaddelerle çok çeşitli kağıtlar ürettiler. Onlardan biri olan "Türk kağıdı" tekniği, günümüzde tüm dünyada kaliteli yazı kağıtlarında ve kitaplarda hala kullanılıyor.
Yaptığı buluşlarla ve keşfettiği radyum elementi ile bilim tarihine adını altın harflerle yazdıran Marie Curie, bundan tam 151 yıl önce bugün doğdu. Bilim dünyasına yaptığı katkılar sayesinde "Nobel ödülü alan ilk kadın" ve "Nobel'i iki kez alan ilk bilim insanı" olmuş; Birinci Dünya Savaşında cephedeki yaralı askerlerin sağlıklarına kavuşmalarında büyük katkılar sağlamıştı. Curie, radyoaktif maddeler üzerinde o kadar çok çalıştı ki, ölümü de bu nedenle oldu. Not defterleri, bugün dahi radyoaktif madde saçtığı için kurşun kaplı bölmelerde muhafaza ediliyor; ancak korunma malzemeleri giyilerek incelenebiliyor. "Tarihten radyoaktif izleri silinemeyen" Marie Curie'nin yaşamını sizlerle buluşturuyoruz.
Bundan tam 12 asır önce yaşamış ancak namı ve yön verdiği adabımuaşeret kurallarıyla dünya kültürünü etkilemiş bir isim Ziryâb. Tüm dünyada adı ve namı hala yaşayan bir musikişinas, sofra düzeninin mucidi, yaşadığı toplumun kültürüne yön veren ve modasına hükmeden bir entelektüel… Onun Bağdat'ta başlayan hayat yolculuğu, dönemin Müslüman diyarı Kurtuba'ya dek uzandı. Ziryâb, ilmin başkenti Bağdat'ta sahip olduğu tüm deneyimi ve kültürü bu coğrafyaya aktardı.
10'uncu yüzyıl Avrupa için, açık kanalizasyonlar, hastalıktan kırılan insanlar ve birçok pis manzaranın akla geldiği Karanlık Çağ anlamına geliyordu. Oysa İslam dünyası için durum tam tersiydi. Müslüman alimler birçok yeniliğe imza atmış, sahip oldukları ilmi günlük yaşamlarına aktarmışlardı. Allah'ın ve Resul-i Ekrem'in buyurduğu temizlik anlayışı, Müslümanların birçok ürün ve temizlik pratiği geliştirmelerini sağladı. Peki, bundan tam 14 asır önce dahi kullanılan sabun, misvak ve kınanın sırrı neydi? Günümüz modern bilimi, bu ürünler için ne diyor?
İnsanların uzak mesafelerden özlemlerini gideremediği, kalplerindekini dile getiremediği zamanlar vardı. Gurbetin acısı, savaşın ortasında sevdanın en şiddetlisi, yakın dostların muhabbeti ya da bir siyasi liderin emaneti… Şairlerden yazarlara, ressamlardan askerlere, devlet başkanlarından sultanlara, ünlü isimlerin kaleme aldığı mektupları sizler için derledik.
Bağımsızlığa giden zor ve çetin yıllarda Bosna-Hersek halkına önderlik eden, ülkenin ilk cumhurbaşkanı merhum Aliya İzzetbegoviç, yirminci yüzyıl Avrupa'sının önemli Müslüman düşünürlerinden biriydi. Bir aydın olarak dikkat çeken yanı ise İslâm dünyasındaki krizleri sadece fark etmesi değil; krizlerin çözülmesine karşı da ilgisini yoğunlaştırmasıydı. Merhum Aliya İzzetbegoviç'i ölümünün 15'inci yılı münasebetiyle rahmet ve özlemle anıyor; hayat felsefesi, adaletli tavrı ve mücadelesini sizlerle buluşturuyoruz.
