Arşivimi karıştırırken ünlü şair Sedat Umran'a ait dört şiir gördüm. Birden rahmetli ile ilgili hatıralarım zihnime üşüştü. Arada gelir, problemlerinden ve çeşitli konulardaki düşüncelerinden söz eder, ilaç yazmamı isterdi. Kibar, nazik ve beyefendi bir insandı. Entelektüel birikimi dikkati çekerdi.
Geldiğinde her defasında ücret teklif eder, 'olmaz öyle şey' diye karşılık verince de elini cebine atar, 'şairin hediyesi şiiri olur' der ve kendi el yazısı ile yazdığı şiirlerinden hediye ederdi.
Böylece verdiği ve başka yerde yayınlanıp yayınlanmadığını bilmediğim bu şiirleri buraya geçirmek istiyorum:
MAKARA
Çözmekten daha güçmüş
Hiç bitmiyor sara sara
İplik tükenmeyen düş
Ve ruhum bir makara
***
İstediğin kadar ara
Bulamazsın ucunu
Ama çözmeye çalış
Başın düşünce dara!...
YUMAK
Bir yumak olmanı isterdim
Belki bir gün ucunu bulmak
Sonunda çözülmekten kurtulmak
Derdim ki: Sana bir ömür verdim.
***
Beni avuturdu bu çetin uğraş
Yıllarımı iliştirip yakana
Beni gösterirdi aynan sana
Senin için biçtiğim kumaş.
***
Olurdu ömrüm, dikiş tutmasa da
Bulurdum seni acıda, kuşkuda, tasada!...
NAR
Yâkut dişleri dökülür her gülüşünde narın,
İçi kıvılcım dolu, ortasında sonbaharın!....
DİŞ
Ağzımda pabuç kadar, çok ucuz bir takma diş
Kim bilir ne acılar, ne sevinçler çiğnemiş!...
SEDAT UMRAN HAKKINDA BİRKAÇ CÜMLE (*)
Olcay Yazıcı'ya göre 24 saatini dolu dolu şiirle, aşkla, sevdayla yaşayan mistik kâşif Sedat Umran, 1926 yılının Mart ayında İstanbul Kumkapı'da dünyaya gelmiştir. Asıl ismi Sedat Öcal'dır. Babası Islahiyeli İlkokul öğretmeni Mehmet Kâzım Öcal, annesi ise Emine Sadiye Hanım'dır.
Mehmet Nuri Yardım'a göre Sedat Umran, "günümüzün Ahmet Haşim'idir". Bunu demesinin sebebi Sedat Umran'ın büyük bir eşya şairi olmasındandır. Dünya edebiyatına eşine rastlanılmayacak konulara sahip şiirlerin şairi olan Sedat Umran, makastan paspasa, mandaldan ampüle varasıya yüzlerce eşya hakkında derinlikli şiirler yazmış, insanın eşyaya bakış açısını sorgulamış ve eşyaya dair farklı ve orijinal yaklaşımlar sergilemiştir.
Türk şiirinin büyük ismi Sezai Karakoç ile dostluğu olan Sedat Umran için Karakoç "Büyük Şair" tanımlamasını kullanmıştı. Hakikaten eşyanın dilini şaşırtıcı bir şekilde kullanan Sedat Umran, Türk şiirinde kendine özgü bir alan açabilen ender şairlerdendir. Şiirde eşyanın metafizik tarafını devamlı kurcalayan, semboller kullanan Umran "Leke" kitabıyla birlikte artık bir ekol olmuştu.
Başına buyruk bir şairdir. Şiir, onun için her şeyin önündedir. Ezberinde yüzlerce şiir vardır.
Ömrünün son demlerini Darülaceze'de geçirmiştir. 25 Haziran 2013 tarihinde Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları Hastanesi'nde tedavi olduktan sonra Kayışdağı Darülaceze'ye götürülür, 7 Ağustos 2013 tarihinde sabah saatlerinde vefat eder, Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedilir.
Eserleri genellikle şiir kitapları olmasına karşın, özellikle çevirileri de alanında önemli eserlerdir. Almancadan dilimize kazandırdığı çeviri eserleriyle bir kaynak olmaya devam ediyor.
(*) Bilal Can: 15 Maddede Sedat Umran. Edebifikir. (İnternetten erişim, 12 Mart 2022)
Prof. Dr. Sefa Saygılı
