Arama
Belgeler ışığında Kudüs
Osmanlı İmparatorluğu, Filistin'de tam 501 sene hüküm sürmüştür. Hoşgörü ile yönetilen bu topraklarda daima barış hakim olmuştur. Beytülmakdis olarak da anılan Kudüs şehrinde, Osmanlı izleri günümüzde dahi görülmektedir. İşte, belgeler ışığında Devlet-i Aliyye dönemindeki Kudüs...
PİRİ REİS'İN FİLİSTİN HARİTASI
*Görseldeki belgede, Piri Reis'in Filistin haritası yer alıyor
🔸 Osmanlı İmparatorluğu döneminde yaşamış en başarılı denizcilerden Piri Reis, Akdeniz başta olmak üzere pek çok deryaya açıldı ve gittiği her yerde engin bilgilere erişti.
🔸 Kitab-ı Bahriyye adlı eserini ise 1520 senesinde kaleme aldı. 1526'da dönemin sultanı, Kanuni'ye sundu. Bu eser Akdeniz kıyılarına ait ayrıntılı bir harita kılavuzuydu. Bu kitabı özel kılan durumlardan biri Filistin'deki Gazze, Hafya, Yafa gibi şehirleri gösteren haritasının olmasıydı.
BİR KAVRAM: ARZ-I FİLİSTİN
*Görseldeki belgede, Tuhfetü'l Kibar fi Esfari'l Bihar'da yer alan Filistin toprakları görülüyor
🔸 Coğrafi bir isim olan Arz-ı Filistin ilk defa 17. yüzyılda, Osmanlı dönemindeki kaynaklarda geçmektedir. Kâtib Çelebi'nin kaleme aldığı Tuhfetü'l Kibar fi Esfari'l Bihar adlı eserde, 1645 yılında başlayan ve 1656'ya kadar uzanan Osmanlı deniz savaşları anlatılmıştır.
🔸 Tuhfetü'l Kibar fi Esfari'l Bihar'da Akdeniz ve Karadeniz'i çevreleyen bir haritada bulunur. Yapıtta, Filistin toprakları ve kara suları da gösterilmektedir.
Kâtib Çelebi kimdir?
Hacı Halife olarak da bilinen Kâtib Çelebi, biyografi, coğrafya ve bibyografya gibi alanlarda çalışmalar yapmış Osmanlı aydını ve bilim insanıdır.
Tuhfetü'l Kibar fi Esfari'l Bihar
Kâtib Çelebi bu eserinde tarih, coğrafya ve astronomi gibi ilimlerinin önemini vurgulamaktadır. Ayrıca bu kitapta Çelebi, yeni Dünya denilen Amerika'yı keşfettiklerini ve Hint limanlarını ele geçirdiklerini anlatır.
DÜNYANIN NAZARGAH MERKEZİ: FİLİSTİN
*Görseldeki belgede, Filistin'in tüm dünyanın ilgi odağı olduğu yazmaktadır
🔸 Filistin tarihine bakıldığında, buranın tam üç dine ve pek çok medeniyete ev sahipliği yaptığını görmekteyiz. Bu anlamda tüm dünyanın nazargahının merkezinde yer alır, kısacası Filistin geçmişten günümüze kadar devletlerin nazarını toplayan bir konumdadır.
🔸 Kudüs Mutasarrıfı Ahmet Macid Bey, 16 Ağustos 1913 tarihli raporunda, Osmanlı'nın bu topraklardaki manevi öneminin yanı sıra siyasi ve mülki manada da oldukça ehemmiyet gösterdiğini anlatmıştır.
Nazargah ne demek?
Arapça kökenli nazargah kelimesi, "bakış yeri, bakılacak yer" gibi manalara gelmektedir.
Ahmet Macid Bey kimdir?
Ahmet Macid, Osmanlı döneminde Kudüs sancakbeyi olarak görev almıştır.
Mutasarrıf ne demek?
Arapça kökenli olan bu kelime, "bir mal veya mülkün sahibi onu olup kullanma hakkını elinde bulunduran kişiye" denir.
FAZİLETLİ ŞEHİR: KUDÜS
*Görseldeki belgede, Kudüs'ün ne kadar faziletli bir şehir olduğu anlatılıyor
🔸 Osmanlı'nın Filistin topraklarındaki hakimiyeti tam 501 sene sürmüştür. 1526'da tahta çıkan Kanuni Sultan Süleyman, 1566 yılına dek hüküm sürdüğü ve fethettiği birçok bölgede imar faaliyetleri yürütmüştür.
🔸 Sultan'ın mamur ettiği yerler arasında Kudüs de bulunur. Kanuni devamlı cenk meydanlarında oluşundan ötürü bu toprakları hiç ziyaret edemese de Kudüs'ü baştan sonra ihya ettirmiştir.
↪ Kudüs'e gönderdiği heyette bulunan Kâtib Çelebi, Kudüs'teki su yollarının eksikliğinden bahsetmiştir, Çelebi'nin bilgileri ışığında Beytülmakdis'in etrafı su yolları ile çevrilmiştir.
Kâtib Çelebi kimdir?
Tam adıyla Kâtib Nimetullah Çelebi, 17. yüzyıl Osmanlı döneminde yaşamış, ilim aleminin müsbet düşünceyi temsil eden önemli simasıdır.
Mamur etmek ne demek?
Arapça kökenli umran kelimesinden türeyen mamur kelimesi, "gelişip güzelleşen, bayındır duruma gelmiş" manalarına gelir.
Beytülmakdis
Beytülmakdis, üç ilahi dinde de mühim bir yere sahip olan ve kutsal atfedilen şehir manasında kullanılır.
OSMANLI DÖNEMİNDEKİ FİLİSTİN
*Görseldeki belgede, bir zamanlar Osmanlı hakimiyetinde bulunan Filistin'deki imar faaliyetleri yer alıyor
🔸 Filistin, Osmanlı İmparatorluğu'nun hakimiyetinde bulunurken bölgeye; yollar, köprüler, vakıflar, medreseler, idare mekanları, saat kuleleri ve çeşmeler inşa edildi.
🔸 Filistin'de bunların yanı sıra dini yapılarında bulunduğunu söyleyebiliriz.
↪ Hatta Mescid-i Aksa'nın restorasyonu için gerekli bedelin Evkâf Nezâreti'nden tahsis edilmiştir.
Evkâf Nezâreti nedir?
Tam adıyla Evkaf-ı Hümâyun Nezâreti, son dönem Osmanlı yönetiminde vakıf kurumlarından sorumlu nâzırlıktır. Osmanlı Devleti, kuruluşundan itibaren vakıflar kurmaya ve işletmeye başlamıştır.