Arama
Kanuni’nin süt kardeşi Yahya Efendi ve Külliyesi
İstanbul'un Beşiktaş İlçesi, Yıldız Mahallesi'ndeki Yahya Efendi Çıkmazı'nda yer alan ve 1538'de kurulan Yahya Efendi Tekkesi; on altıncı yüzyılın ileri gelen alim ve mutasavvıflarından Kanuni Sultan Süleyman'ın sütkardeşi Yahya Efendi'nin adıyla anılır. Yahya Efendi, kendi imkanları ile satın aldığı geniş araziyi düzenler, mescit-tevhidhane, çeşme ve çeşitli evlerden oluşan bir külliye niteliğindeki ilk tekkeyi tesis eder, çevresini bağlar ve çiçek bahçeleri ile donatır. Peki, Kanuni'nin süt kardeşi Şeyh Yahya Efendi kimdir ve kurduğu külliyenin özellikleri nelerdir?
📌 Yahyâ Efendi, Yavuz Sultan Selim'in tahta çıkışının ardından Şehzade Süleyman'ın yanında ailesiyle birlikte İstanbul'a gider. İstanbul'da tahsilini Zenbilli Ali Efendi'nin yanında tamamlar.
📌 Şeyh Yahya Efendi ,1555 yılına kadar müderrislik yapar. 1555'ten sonra şu an külliyenin bulunduğu araziyi kendi imkanları ile satın alır, vefatına kadar burada kurmuş olduğu tekke ile ilgilenir.
📌 Şeyh Yahya Efendi'nin şiire ilgisi küçük yaşlarda, Sultan Süleyman ile birlikte büyüdüğü zamanlarda başlar.
📌 Sultan Süleyman "Muhibbȋ" mahlası ile Yahyâ Efendi ise "Müderris" mahlası ile şiirler kaleme alırlar.
📌 Yahyâ Efendi'nin sûfî bir şâir olması hasebiyle Dîvânı'nda yer alan beyitlerinin çoğu tasavvufi içeriktir. Hakîkati aktarabilmenin en kuvvetli iksiri kelâm olduğu için diğer sûfî şâirler gibi Yahyâ Efendi de şiiri önemli bir araç olarak görür.
📌 Yahyâ Efendi Dîvânı'ndaki şiirlerin intizamı; onun kelimeler üzerindeki hâkimiyetinden, beyitler arasında sağladığı anlam düzeninden ve söz sanatlarını yoğun bir şekilde kullanma becerisinden anlaşılır.
📌 Sûfî şâirlere manevî açıdan emanet olan şiirler "kalpten kalbe yol vardır" hakîkati ile insanlığa aktarılır. Onların mânâ yüklü sözleriyle amaçları kendilerinden sonrakileri yetiştirmek ve bu geleneğin devamlılığını sağlamaktır.
Edebiyatımızın kendine has bahçesi 'divan şiiri'ndeki 17 mefhum
📌 Şeyh Yahya Efendi Külliyesi, Şeyh Yahya Efendi tarafından 1538'lerde kurulur.
Şeyh Yahya Efendi Külliyesi:
➡ Mescit-tevhidhane (tekkelerde ayin yapılan yer)
➡ Türbe
➡ Medrese
➡ Hamam
➡ Kütüphane
➡ Meşrutahane (görevlinin ikametine tahsis edilen taşınmaz)
➡ Matbah-ı şerif (yemek pişirilen bölüm)
➡ Hazire (mezarlık) ve çeşmelerden oluşur.
Lakin külliyenin içindeki hamam ve medrese yapıları günümüze ulaşamamıştır.
📌 Şeyh Yahya Efendi Külliyesi Çırağan Caddesi'nden setler halinde yükselen bir alan üzerine kuruludur.
📌 Şeyh Yahya Efendi Külliyesi'nde cümle kapısına bitişik kütüphane yapısı, cümle kapısından girdikten sonra giriş taşlığı ve kapıcı başı odası, bunu takip eden iki yandan hazirelerle çevrili yolun hemen bitiminde Yahya Efendi Efendi Türbe-Tevhidhane-Kütüphane yapısı ve buna bitişik Güzelce Ali Paşa Türbesi, devamında yer alan meşrutahane yapıları ile bir aşevi kalıntısı ve tüm bunlardan ayrı olarak konumlanmış Şehzadeler Türbesi yer alır.
📌 Ayrıca külliyede biri Yahya Efendi Sokağında, diğeri tevhidhanenin hemen yanında yer alan iki adet çeşme bulunur. 1990 tarihli vaziyet planında yanmış olarak gösterilen meşrutahanenin yerinde günümüzde iki katlı bir yapı yer alır. Meşrutahane İstanbul Vakıflar 1.Bölge Müdürlüğü tarafından 2009 senesinde başlatılan "Yahya Efendi Cami ve Müştemilatları" restorasyon çalışmasında yapıyı belgeleyen fotoğraflarla yerinde yapılan tespitlere dayanılarak inşa edilir.