Türk lehçelerinde kasım ayı
Türkler, geçmişten günümüze kadar birbirinden değerli kadim coğrafyaları yurt edinmişlerdir. Ancak bazı sebeplerden ötürü ata topraklarından göç etmek zorunda kalmış ve bu da gelecek nesillere, başta dil anlamında, oldukça zengin bir alt yapı oluşturmuştur. İşte bu duruma örnek teşkil etmesi adına hazırladığımız lehçelerdeki kasım sözcüğünün karşılıkları...
ESKİ TÜRKÇE
Kasım - Tokuzunç ay
🔹 Türkçenin ilk dönem yazı dili Eski Türkçedir. Bu zaman dilimi, Orhun ve Eski Uygur Türkçe şeklinde ikiye ayrılır.
🔹 Eski Türkçe döneminde ay isimleri farklılık gösterse de sayılardan hangi ay olduğu anlaşılmaktadır. Örneğin kasım ayını bu Türkçe, tokuzunçu ay olarak karşılar.
➡ Kül TiginYazıtı/ Kuzey DoğuTarafı: Kül Tigin koon yılka yiti yegirmike uçdı. Tokuzunç ay yeti otuzka yog ertürtümiz. Barkin bedizin bitig taşin biçin yılka yitinç ay yiti otuzka koop alkdımız.
➡ Kül Tigin Koyun yılında on yedinci günde öldü. Dokuzuncu ayın yirmi yedisinde yas törenini tamamladık. Türbesini, resimlerini‐heykellerini, kitabe taşını Maymun yılında yedinci ayın yirmi yedisinde hep bitirdik.
Orhun Yazıtları
AZERBAYCAN TÜRKÇESİ
Kasım - Noyabr
🔹 Güneybatı Türk lehçelerinden biri olan Azerbaycan Türkçesi, Oğuz boyunun devamıdır. Azerbaycan Türkleri uzun bir dönem Rus işgalinde kaldıklarından bazı Türkçe kelimelerini yitirmişlerdir.
🔹 Bunlardan biri de kasım ayına karşılık olarak kullandıkları, Rusça kökenli noyabr sözcüğüdür.
➡ Azərbaycan Türklerini 9 Noyabr Bayraq Bayramı günü münasibeti ile tebrik ediyoruz. Ey Azərbaycan Türkleri!
➡ Azerbaycan Türklerinin 9 Kasım Bayrak Günü'nü tebrik ediyoruz. Ey Azerbaycan Türkleri!
KAZAK TÜRKÇESİ
Kasım - Qaraşa
🔹 Kazak Türkçesi, kuzeybatı dil ailesine mensuptur. Kıpçak dil özelliklerinin bariz bir şekilde görüldüğü bu lehçe, bulunduğu Türkistan coğrafyasında yaygın olarak kullanılır.
🔹 Kazak lehçesinde kasım ayını qaraşa, aban ve Rusça noyabr kelimeleri karşılar.
➡ 5 qaraşa küni KÏMÉP Wnïversïtetiniñ Sport Ortalığında mümkindigi şektewli sportşılar arasında üstel tennïsinen kezekti jarıs ötedi.
➡ 5 Kasım'da KIMEP Üniversitesi Spor Merkezi'nde engelli sporcular arasında bir masa tenisi müsabakası daha düzenlenecek.
TÜRKMEN TÜRKÇESİ
Kasım - Noyabr
🔹 Türkmenler; Teke, Yomud, Çavdur, Gökleng, Salır, Sarık, Ersarı olmak üzere yedi boydan oluşurlar. Başta Türkmenistan'da yaşamlarını sürdüren Türkmenlerin konuştukları lehçe, Türkiye Türkçesine yakındır.
🔹 Türkmen Türkçesinde kasım ayını diğer lehçelerde olduğu gibi yaygın olan Rusça noyabr sözcüğü karşılar. Kasım ayı için kullanılan bir diğer ifade ise Ahmet Sancar'dır.
➡ Türkmenistanda 4-nji noyabrda güızki ählihalk bag ekmek çäresi geçirildi.
➡ Türkmenistan'da 4 Kasım'da halka açık bahçede dikim etkinliği düzenlendi.
KIRGIZ TÜRKÇESİ
Kasım - Jetinin ayı
🔹 Manas destanıyla tanıdığımız Kırgız Türkleri, Kırgızistan topraklarında yaşamlarını sürdürmektedir. Aynı zamanda bu lehçe, kuzeybatı Türk dil grubunda yer almaktadır.
🔹 Kıpçak boyundan olan Kırgızların dilinde kasım ayını; jetinin ayı, noyabr kelimeleri karşılamaktadır.
➡ Jetinin ayda Kırgızstanga baruunu plandap jatam.
➡ Kasım ayında Kırgızistan'a gitmeyi planlıyorum.
