Moriskolar kimdir? Endülüs'teki son Müslümanlar
Endülüs medeniyeti, tarih sahnesine başlangıcı muhteşem ama sonu hazin olan bir hikayeye sahiptir. İspanya Krallığı'na yenilgileriyle, Endülüslü Müslümanlar büyük bir zulme maruz kaldı. Engizisyon mahkemelerinde yargılanıp asimilasyona uğradılar. Ancak Osmanlı Devleti, binlerce yıllık vatanlarından sürgün edilen bu topluluğa yardım eli uzattı. Moriskolar olarak bilinen ve 15. yüzyılın sonlarında İspanya'da yaşayan, Hristiyan yönetimi altında zorla Hristiyanlaştırılan Müslümanlar, büyük acılar ve direnişlerle dolu bir hikayenin kahramanlarıdır. İşte Endülüs'teki son Müslümanlar olan Moriskoların hikayesi...
🔸Morisko, Endülüs Emevi medeniyetinin hüküm sürdüğü yıllarda İspanya'da Müslümanlar için kullanılan Moro adına 15. yüzyılın sonlarında "-isco" ekinin ilavesiyle türetilen bir kelimeydi. "Müslümanlara mensup" veya "Müslümanlardan geriye kalan kişi" anlamına gelirdi.
🔸Büyük çoğunluğu baskı altında din değiştiren Moriskolar İspanyol kaynaklarında, eskiden beri Hristiyan olan halk ile aralarındaki farkı vurgulamak için "yeni Hristiyanlar" adıyla da geçer.
TARİHİN EN KORKULAN LİDERİ CENGİZ HAN: MOĞOLLARIN İMPARATORLUK KURMA SÜREÇLERİ
🔸1492 yılında Endülüs Devleti ile İspanya Krallığı arasındaki savaş Gırnata'nın düşmesiyle son buldu. Bu yenilmesinin ardından, burada doğup büyüyen Müslümanlar için zor günler başlamıştı artık.
🔸1502 yılında çıkartılan bir ferman ile Gırnata'da yaşayan Müslümanlar, ya Hristiyanlığı seçecek ya da bölgeden gideceklerdi. Fakat kraliçenin aldığı önlemler bölgeyi terk etmeye mani oluyordu. Fermanla buradaki Müslümanların Hristiyan gibi davranacakları fakat gizlice Müslüman olarak yaşamaya devam ettikleri bir sürecin başlangıcıydı. Bu Müslümanlar için genellikle Moriscos (Moriskolar) ismi kullanılmaya başlandı.
🔸 Moriskolar, yüzeysel olarak Hristiyanlığı benimsemiş olsalar da gizlice İslam'ı uygulamaya devam ettiler. Bu durum, İspanyol yönetimi tarafından hoş görülmedi ve Moriskolara karşı baskılar arttı.
🔸 Kilise ve Engizisyon Mahkemesi, Moriskoları din değiştirmeye zorlamak için çeşitli yöntemler kullandı. Camiler kapatıldı, Arapça yasaklandı ve Moriskolar geleneksel kıyafetlerini giymekten men edildi. Hatta dinlerini gizlice uygulama şüphesiyle birçok Morisko tutuklandı, işkence gördü ve idam edildi. Ayrıca, çocuklar sünnet ettirilmeyecek, kilise çanları çalarken veya rahipler sokaklardan geçerken saygı ifadesi olarak sarıklar çıkarılacak ve diz üstü çökülecek, kadınlar, İslami kıyafetlerini terk edeceklerdi.
🔸Bu kararlara uyulup uyulmadığını kontrol etmek amacıyla başta Gırnata ve Belensiye olmak üzere Moriskoların topluca bulundukları yerlerde Ortaçağ'ın en karanlık uygulaması olan engizisyon mahkemeleri kuruldu.
🔸Bir Morisko'nun Ramazan ayında gündüz vakti kendisine sunulan yemeği yahut herhangi bir günde domuz etini yememesi, cuma günü temizlik yapması veya evini kilitlemesi, çocuklarına Müslüman kültürüne ait isim vermesi, Arapça konuşması, ağzından "Allah", "Muhammed" lafızlarından birinin çıkması ve yatak odasında haç bulundurmaması gibi sebepler engizisyon mahkemesine sevki için yeterliydi.
🔸1505 senesinde II. Bayezid, Endülüslülerin yardım taleplerine cevap olarak Kemal Reis'in kumandasında bir donanmayı Akdeniz'e gönderdi.
🔸 Kemal Reis, İspanya kıyılarını vurduktan sonra, bir grup Endülüslü Müslümanları kurtarıp Kuzey Afrika ve İstanbul'a taşınmalarını sağladı.
