Eski Türkçede yaygın 10 kelime
Ötüken'den dünyanın birçok farklı noktasına yayılan Türkler, gittikleri her yere gelenek ve göreneklerinin de taşıyıcılığını yapmışlardır. Zamanla Anadolu'ya da ulaşan Türkler, bu bölgede Türkçeyi manevi bir miras olarak gelecek nesillere aktarmışlardır. Bunlardan biri de hiç şüphesiz kelimelerin varlığıdır. İşte, Eski Türkçede sıkça kullanılan ve birbirinden anlamlı 10 kelime...
SAB
🔹 Eski Türkçe, 6. yüzyıl ortalarında Batı Moğolistan'daki Altay dağları bölgesinde büyük bir göçebe devlet kuran Göktürklerin konuştukları dildir.
🔹 O dönemlerden günümüze kadar evrilerek yani değişim ve dönüşüme uğrayarak gelen kelimeler vardır. Bunlardan biri "sab" sözcüğüdür. Sab "söz" manasına gelmektedir. Günümüzde Türk lehçelerinin genelinde "sav" haliyle kullanılır.
➡ Tılıg kelürti. Savı antag: "yarış yazıda on tümen sü terilti" ter.
➡ (Bu arada bir) haberci getirdiler. Sözleri şöyle: "Yarış ovasında yüz bin asker toplandı" diyor.
Tonyukuk Yazıtı
ANYIG
🔹 Eski Türkçe dönemi 6 ile 11. yüzyılları arasını kapsamaktadır. Bu süreçte kurulan birbirinden güçlü Türk devletleri vardır.
🔹 Türk devletlerinin var olduğu dönemlerde, yazıtlarda vs yaygın olarak kullanılan sözcükler vardır buna "fena, kötü" manasına gelen "anyıg" sözcüğünü örnek gösterebiliriz.
➡ Anyıg kılınç kılır tınlıglarag ölürür.
➡ Tarla sürülürken kuş avcısı (kötü) bazı canlıları parçalayıp günah işliyor, canlıları öldürüyor.
Uygur metinden alıntı
SÜNÜK
🔹 Orhun Yazıtları gibi Türkler için büyük önem arz eden ve kaynak kabul olarak görülen belgeler, günümüz Türk lehçelerinin temelidir.
🔹 Örneğin; Eski Türkçede "kemik" kelimesi için "süñük, sumuk" gibi ifadeler kullanılmıştır. Şimdilerde ise Kazak, Kırgız gibi Kıpçak Türklerinde hem süyük hem de sünük halini görmek mümkün.
➡ Onıñ süyekteri öte juqa.
➡ Onun kemikleri çok ince.
KONY
🔹 Eski Türkçe dönemi, Türklerin göçebe hayatı yaşadığı yıllara denktir. Yani Türkler o süreçte göçebe bir yaşam sürerler ve hayvanlarla ilgili her türlü terime oldukça aşinadırlar.
🔹 İşte, tam olarak bu durumla alakalı bir sözcük vardır, "koyun" manasına gelen "kony" kelimesi.
➡ Yaġısi kony teg ermiş.
➡ Düşmanı koyun gibiymiş.
ÇIGANY
🔹 Eski Türkçe dönemi, Türklerin ilk resmi dönemi olsa da Türk tarihinin kaynakları açısından oldukça zengindir.
🔹 Tarihi süreçte ortaya çıkan ve ilk Türk devrine ışık tutan Orhun Abidelerinde belli başlı kelimeler vardır. Bu sözcüklerden biri de "yoksul" manasına gelen "çıgany" sözcüğüdür.
➡ Köñül kimnig bolsa qalı yōq çıgayqılsa küçün bolmas anı toq bay.
➡ Kimin gönlü yok, yoksul olursagüçlü, tok ve zengin yapılmaz.
