Padişah günlükleri ruznameler hakkında 10 bilgi
Gündelik çıkan gazete anlamına da gelen ruzname, özel olarak padişahların günlük faaliyetlerinin kaydedildiği tarihi kayıtlardır. Ruznamelerde, padişahların resmi ve özel hayatıyla ilgili pek çok detaya rastlamak mümkündür. Ayrıca İmparatorluk topraklarında cereyan eden günlük olaylardan haberdar olmak noktasında da önemli bir kaynaktır. Sır katipleri tarafından kaleme alınan ruznamelerde tarih teliflerinde dahi yer almayan özel bilgiler bulunur... Peki, hangi padişahların günlük hayatları kayda geçirilmiştir? İşte Osmanlı saray yaşantısına ayna tutan ruznameler hakkında 10 bilgi...
◾ Farsça kökenli bir kelime olan ruzname, "günlük" anlamına gelmektedir. Osmanlı literatüründe birkaç anlamı birlikte ihtiva eder. Örneğin, günlük gazeteler ruzname olarak tanımlanıyor.
◾ Bunun yanında müneccimlerin yıllık takvimlerinden günlük hadiselerin anlatıldığı tarihlere, bürokraside günlük gelir ve giderlerin kaydedildiği defterlere de rûznâme denilmiştir.
◾ Bütün bu kullanımlarının dışında ruzname, özel olarak "padişahların günlük faaliyetlerinin kaydedildiği tarihi eserler" anlamı taşır.
◾ Birçok tarih eseri ve sır kâtiplerinin padişahlarının hayatını anlatan çalışmaları, ruzname olarak adlandırılmıştır.
Sır katibi: Günlük rutinlerden devlet işlerine kadar her konuda kayıt tutan, padişahların kişisel asistanı...
◾ Sır katipleri, padişahın her an yanında bulunarak, sarayda, sur içi ve sur dışında gidilen yerleri ve yapılan işleri kayda geçirir. Katiplerin çeşitli boyutlardaki kâğıtlar üzerine aldığı düzensiz notlarda; dış ve iç politikadaki önemli gelişmeler, merasimler, yangınlar, depremler, şehzade ve sultan doğumları, önemli tayinler, ölümler, yazlık ve kışlık saraylarda cereyan eden olaylar yer alır.
◾ Selimî mücevveze kavuğu, divan kürkü, çiçekli Bursa kumaşından üç peşli entarisinin altına giydiği kırmızı şalvarı ve sarı yemenileriyle mütevazı bir görünüm sergileyen bu saray görevlisinin tuttuğu ruznâmeler, Osmanlı Sarayı'nın günlük yaşamına ayna tutar.
◾ Sır katiplerinin kaleme aldığı ruznamelerde, tarih kitaplarında yer almayan gizli buluşmalar, padişahın tebdil-i kıyafetle yaptığı geziler, merasimler, sadrazamla yapılan olağan ve olağanüstü görüşmeler, saray içinden bakan bir gözle kaleme alınmıştır.
◾ Ruznamelerde, padişahın özel zevkleri, ibadet alışkanlıkları, dinlediği müzikler, izlediği spor faaliyetleri kaydedilirken, satır aralarında kişiliğine dair bilgiler de verilmiştir.
◾ Ruznamelerin önemi, tarih teliflerinde hiç bahsedilmeyen gelişmelerin, ziyaret trafiğinin, gizli buluşmaların, tebdil gezilerinin ve sarayın gerçek gündeminin günü gününe aktarılıyor olmasıdır.
