Girit Kuşatması'nın 24 yıl sürmesinin sebepleri
Girit Adası, Akdeniz ve Ege'nin stratejik bir kavşağıdır ve tarih boyunca ticaret yollarının kesiştiği bir merkez olmuştur. Bu stratejik konum, adanın hakimiyeti için birçok mücadeleye neden olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu'nun 24 yıl süren kuşatmasının uzun sürmesinin nedenleri de adanın stratejik önemiyle ilişkilidir. Girit, büyük denizlerdeki önemli stratejik bir noktada bulunmasıyla, Osmanlı fethinden sonra Türk-İslam medeniyetinin etkisi altında büyük bir değişim geçirmiştir. Bu tarihi adanın, birçok devletin istilasına ve saldırısına maruz kaldığı geçmişine birlikte göz atalım.
Girit'in Akdeniz'deki yeri
🔷 Akdeniz'in beşinci büyük adası olan Girit, tarih boyunca pek çok mücadeleye sahne olmuştur. Girit'in coğrafi olarak kilit bir noktada yer alması mücadelelerin temel nedenidir. Yüzölçümü 8259 km² olan adanın uzunluğu 260 km'dir.
🔷 Girit adı Batı dillerinde "Creta, Krete" olarak geçerken, Araplarda "İkridiş, İkritiş" olarak geçer.
DENİZLERDE KUDRETLİ BİR SANCAK: OSMANLI DONANMASI
🔷 Girit Adası 1204 yılında, Venedikliler tarafından bir soyludan 100 bin gümüş karşılığında satın alınmış ve o tarihten itibaren Venedikliler toprağı olarak bilinmektedir.
🔷 Osmanlı İmparatorluğu, İstanbul'un fethinden sonra Akdeniz ve Karadeniz'de büyük deniz gücüne kavuşmuş ve denizlerdeki fetihlerini sürdürmüştür. 1645 yılına gelindiğinde ise Doğu Akdeniz'deki tüm adalar fethedilmiş, geriye yalnızca Venediklilerin elinde olan Girit Adası kalmıştı. Bu durum, Osmanlıların Akdeniz'deki deniz hakimiyeti için bir tehdit unsuruydu.
🔷 Girit adası, sağlam ve güçlü kaleleri nedeniyle fethedilmesi zor bir ada olarak bilinir. Venedik ile Osmanlı ilişkilerinin bozulmasının ardından 1469 yılından itibaren Osmanlı Girit'i almak için birkaç kez girişimlerde bulunmuştur.
🔷 Bir denizci ülkesi olan Venedikliler, deniz gücü bakımından o dönemin en güçlü devletlerinden biriydi. Osmanlı gemi teknolojisinin her geçen gün güçlenmesine rağmen Venediklilerin deniz gücüne ulaşması ileriki yıllarda mümkün olacaktı. Osmanlılar, Girit'in fethi için seferlere başladığı yıllarda karışık ve çalkantılı geçen bazı nedenlerle kuşatma uzun sürer ancak adadan vazgeçilmez.
🔷 Akdeniz'de Tunus, Cezayir, Trablus, Mısır ve Kıbrıs Adasına yakınlığı nedeniyle stratejik önemi yüksek bir yerdir. Ege Deniz'i çıkışında yer alan Girit Adası, bölgede ticaret yapan gemilere saldırıyor ve korsanlar ele geçirdikleri ganimetleri Girit'e taşıyorlardı. Bu nedenle Osmanlılar, bölgede tek hakim güç olmak için bu adanın fethinin gerekliliğinin farkındaydı.
🔷 Osmanlılar, Venedikliler hakimiyetinde olan Girit Adası'nın fethi için 1600 yıllarda sefer hazırlığı yapmak için gerekli bir sebep aramaktaydı. Bu dönemde I. İbrahim padişahtı ve Darüssaade ağası olan Sümbül Ağa'yı sürgüne Mısır'a göndermişti. Sümbül Ağa hazinesini ve değerli diğer eşyalarını da alarak bir kalyona binerek Mısır'a doğru yola çıkmıştı.
*Kalyon nedir?
Deniz ulaşım aracı, gemi.
🔷 Sümbül Ağa'nın bindiği kalyonda sadece 4 top vardı bunun haberini alan Maltalı korsanlar kalyona saldırarak Sümbül Ağa'yı öldürmüş ve ganimetleri ele geçirmişti. Korsanlar, ele geçirdikleri ganimetlerin bir kısmını Girit Adası valisine hediye olarak göndermişlerdi.
🔷 Sümbül Ağa'nın öldürülmesi İstanbul'da duyulduktan sonra Venedik elçisi saraya çağırılarak Osmanlı-Venedik arasındaki dostluk anlaşmasının bozulduğu kendisine bildirilmiş ve sefer kararı alınmıştı.
BOSNA SAVAŞI ÖNCESİNDE BÖLGEDEKİ GERİLİMLERİN TARİHSEL KÖKENLERİ
