Arama
Tıbba yön veren İslam alimi; İbn Zühr
Deneysel tıbbın kurucusu olan İbn Zühr, İslam medeniyetinde yetişen önemli bilim adamlarından biriydi. Altı nesil tabiplik yapan bir aileye mensup olan Zühr, bu ailenin en meşhur hekimiydi. İslam aliminin eserleri, tercüme edildiği Avrupa dillerinde defalarca basıldı ve bu eserler sayesinde Batı bilimi gelişme olanağı buldu. Peki, tıbba yön veren İbn Zühr'ün bilimsel çalışmaları nelerdi?
Âlimlere ait birçok çalışma hem Doğu'da hem Batı'da asırlar boyunca başvuru kaynağı olarak kullanıldı. Bu bilim adamlarından biri de Ebû Mervân Abdülmelik b. Ebü'l-Alâ b. Zühr'dü.
İbn Zühr'ün 1094 yılında, Endülüs'ün başkenti olan İşbiliye'de (Sevilla) dünyaya geldiği düşünülür.
Dil, edebiyat ve dinî ilimleri tahsil ettikten sonra Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed b. Attâb'dan lugat, kıraat, hadis ve tefsir öğrendi.
10. yüzyılda Doğu Endülüs'e yerleştikten sonra Merakeş'e kadar yayılan ve altı nesil tabiplik yapan bir ailede yetişen üçüncü hekimdir. İbn Zühr, Avrupa'da Abulelizor, Avenzoar, Abumeron ve Abuleizor gibi isimlerle bilinir.
Başlangıçta babasının yardımcısı olarak hekimlik yapan İbn Zühr, henüz yirmi yaşındayken halifenin tedavi için Kurtuba'ya çağrıldı. Şöhreti artan İbn Zühr, zamanla çok sayıda talebe yetiştirdi. Bunlar arasında oğlu Ebû Bekir Muhammed, Ebü'l-Hüseyin b. Esdûn Ebû Muhammed eş-Şezûnî, İşbîliye Kadısı Ebû Bekir b. Fakīh ve Ebû İmrân b. İmrân bulunur.
İbn Zühr'ü döneminin diğer hekimlerinden ayıran nokta ise sadece tıp ve alt dallarıyla ilgilenmesiydi. O dönemdeki âlimler tıp, edebiyat, kimya gibi çeşitli alanlarda ilmi çalışmalarını sürdürürdü.
İbn Zühr, ilk kez deneysel tıbbı ortaya koyan bilim adamıdır. Geleneksel tıp uygulamaları yerine klinik deneylere önem verdi. Böylece ilk kez otopsiyi tıp ilmine kazandırdı.
1162'de sırtında iki kürek arasında çıkan bir çıban sebebiyle vefat etti.
Uyuz ve iltihapların sebeplerini ortaya koyan İslam âlimi, nefes borusu ameliyatını ve yemek borusu vasıtasıyla suni beslenmeyi de geliştirdi. Beslenmeyle ilgili bulgularını "Kitabü'l-Ağziye" isimli eserinde topladı.
Cerrahinin tıptan ayrı bir alan olarak ele alınmasında öncülük eden İbn Zühr'ün Kitabü'l-Teysir Fi'l-Mudavat ve't-Tedbir (Tedavi ve Koruyucu Hekimliği Kolaylaştırma Kitabı) isimli kitabı Latince ve İbraniceye çevrildi. Bu sayede o ülkelerde cerrahinin gelişiminde oldukça etkili oldu. Bu kitapta detaylı patolojik tanımlamalar yer alır.