Arama
Uçurumda Açan: Cemal Süreya
Ne diyor Cemal Süreya "Şiirim tamamlanmış bir şiir değildir ve sanıyorum bu şiir hiçbir zaman tamamlanamaz." Çünkü Süreya yalnızca yazmaz, yaşar. Dünyaya şairane bir bakışla bakan İkinci Yeni'nin usta ismi, edebiyat çevresinde yalnızca şairliği ile değil yayıncılığı, çevirmenliği ve denemeleri ile de bilinir. 1990 yılının soğuk bir ocak gününde dünyaya veda eden Cemal Süreya, şiir gibi yaşamıyla hala okunmayı beklemektedir. Süreya'nın yaşam hikayesini, kendi kaleminden beraber okuyalım.
📌Mülkiye'den Sezai Karakoç'un sınıf arkadaşı olan Süreya, memuriyet hayatını da kısaca özetler bu satırlarda.
📌 Ünlü şairin yaşadığı dönemde, yayıncılık dünyasının merkezi Babıali yani Cağaloğlu'dur. Cemal Süreya'da Babıali üzerinden yayıncılık ve edebiyat dünyasında her şeyin önüne parayı koyanlara sitemini belirtir.
"Başlangıçta Cemal Süreyya diye yazardı, iki "y" ile ama herkes Süreya diye bilir. Nereden bilsinler ki iddiada kaybetti ikinci "y" harfini ve o günden sonra bir daha kullanmadı. Borcuna bu kadar sadıktır Cemal, güvenilir insandır, dosttur, arkadaş canlısıdır, ama tutkuludur Cemal Süreya. Nedir bu tutku, şiir mi? Elbette şiire de âşık. Ama Süreya'nın esas tutkusu şiir değildir; onu yakıp tutuşturan kendini ispat etme arzusu, önemli, tanınan biri olmadır."
(99 Yüz, sf.57)
"Tatmadı mı hiç yenilgiyi? Hem de nasıl tattı; Papirüs macerası belki hak etmediği ilk yenilgi. Dergi günümüzde hâlâ yer yer atıf yapılan bir yayın, ama iflastan kurtulamadı.
Papirüs serüveninden sonra tekrar döndü memuriyete. Bu kez iddialı olarak; Maliye Tetkik Kurulu üyeliği ile başlayan çizgi Darphane ve Damga Matbaası Müdürlüğü ile noktalandı. Artık kendini memuriyette ispat etmişti; emekli olabilirdi ve de oldu. Kartviziti de çiftleşti: Şair ve eski genel müdür."
(99 Yüz, sf.57- 58)
"Ah Babıâli! Sen kimleri barındırıyorsun içinde! Altınla bakırın eşdeğer tutulduğu başka neresi var? Cemal'den daha iyi kim bilir bunları! Paranın egemen kılınmak istendiği bir dünyada yalnız şövalyelerden biri de Cemal Süreya. Kalemini (kılıcını) çıkarıp en önde hücuma geçecek diye boşuna beklemeyin. Süreya güçlüce açık hücum etmez; düşene de tekme atamaz, yüreği kaldırmaz. O vakit ne yapar? Oturup şiir yazar. "
(99 Yüz, sf.58 - 59)
📌Cemal Süreya'nın yaşamına şiirlerinden bakarsak zor ve hüzünlü bir çocukluk yaşadığını görürüz. Böyle yaşam, şiirin bütün koşullarını hazır eder... Hassas yürekli bir kalp, beklenmedik bir taşınma, anneyi çok küçükken kaybediş, uzaklarda yaşayan baba, zalim üvey anne ve parasız yatılı…
📌Asıl adı Cemalettin Seber olan ve bunu yalnızca kimliği ile sınırlı tutan şair, ortaokuldayken adını değiştirmeye karar verir. En büyük hayali olan yazarlık mesleği için kendine isim, imza yani kimlik arayan yazar, o dönemlerde okuduğu yazarlar gibi üç tane ismi olsun ister. Zaten daha küçük bir çocukken adıyla düşman olan Süreya, o dönemlerde bulunduğu mahallenin, sokağın adını bile kendi adıyla yan yana görünce adreste bir hata, kusur bulur ve bunu şu cümlelerle özetler:
"Düşün: Adım Cemalettin, soyadım Seber (ki anlamı yok, herkes yanlış anlıyor); Pürtelaş Mahallesi'nde oturuyoruz, sokağımızın adı da Tavukuçmaz ... Okulum da ahşap bir yapı; A, B, C diye şubeleri olmayan çok küçük bir okul, Pürtelaş'ın anlamını da bilmiyorum. Yıllar sonra anladım gerçeği: O adlar (benim kendi adım dışında) ne güzel adlarmış."
Cemal Süreya'nın Papirüs'ten Başyazılar kitabından alıntılar