Arama
Sezai Karakoç'un kaleminden Ramazan
Bir roman, hikaye, şiir veya deneme okuduğumuzda, edebiyatın hayattan beslenen yönüne yakından şahitlik ederiz. Bilhassa bu türlerde, sosyal hayatta yer edinen olayların, kültürel ve dini yaşantıya dair inceliklerin ve ibadetlerin yer aldığını gördüğümüzde; edebiyatın yaşantımızın büyük bir parçasını kendisine göre nasıl estetik bir biçimde yorumladığına hayranlık duyarız. Ramazan, edebiyatımızda Ramazaniye isimli bir türün ortaya çıkmasına vesile olan bir aydır. Ramazan'ı eserlerine konu edinen edebiyatçılarımızın en önemlilerinden biri ise hiç şüphesiz orucu "diriliş mucizesi" olarak gören Sezai Karakoç'tur. Gelin, "Nerede o eski Ramazanlar?" sorusuna işlevsel bir cevap sunan Sezai Karakoç'un Ramazan algısına yakından bakalım…
📌Edebiyatımızda bazı yazar ve şairlerimiz vardır ki onları bu genellemenin dışında hatta çok ötesinde tutmamız gerekir. İstiklal şairimiz Mehmet Akif Ersoy, Ramazan'ın ruhunu dizelerine yansıtan şairlerimizden biri olmuştur.
"Yâ Rab, şu muazzam Ramazan hürmetine,
Kaldır aradan vahdete hâil ne ise;
Yâ Râb, şu asırlarca süren tefrikadan
Artık ezilip düşmesin ümmet ye'se.
Mâdâm ki verdin bize bir rûh-i nevin...
Yâ Râb, daha bir nefha-i te'yîd insin!"
📌Hakkında binlerce söz söylenmesine rağmen orucu kalemiyle yeniden "dirilten" isim ise Ramazan'ı bir nostalji malzemesi olmaktan çıkarıp dini hayatımızın tam merkezine oturtan Sezai Karakoç'tur.
📚Samanyolunda Ziyafet
📌 Samanyolunda Ziyafet, Sezai Karakoç'un Ramazan ile ilgili hatıralarını ve görüşlerini ele alan eseridir. Son dönem edebiyatımızın en güçlü kalemlerinden Karakoç, Ramazan ayı ile ilgili görüşlerinde de hiç şüphesiz dini ve kültürel kimliğimizi en iyi gözlemleyip tanımlayan isimlerin başında yer almıştır.
"Bir şehrin temizlenmesi, onarılması, yeniden yapılması, sıva, boya ve badanaların tazelenmesi ile Müslüman bir şehrin oruç boyunca ruhî canlılık ve hareketi, yükselme ve ilerlemesi birbirini çok andırır. Oruç, bir noktadan bakılınca, ruhun ve vücudun dezenfekte edilmesi gibidir."
📌 "Bu kitap, yazarın ömür boyu, daha çok ramazanlarda yazdığı oruç hakkındaki yazılardan oluşmaktadır. Bu bakımdan, kitap, oruçla ilgili düşüncelerin yanı sıra, duyuşları ve dönemin toplum yaşantısından kesitler ve izlenimlerini de yansıtmaktadır" cümleleriyle eserine küçük bir not düşülmüş ve kitabın mahiyeti kısaca tanıtılmıştır.
📌 Samanyolunda Ziyafet Sezai Karakoç'un daha ziyade Ramazan aylarında çeşitli dergi ve gazetelerde yazdığı yazılardan oluşur. Kronolojik olarak düzenlenen yazılar, Yeni İstiklal, Diriliş gibi dergilerde yayımlanmıştır. Ramazan ayı Karakoç'un fikir hayatında da ayrıca bir öneme sahiptir, Diriliş ilk defa Ramazan ayında yayım hayatına girmiştir.
📌 Sezai Karakoç'u Ramazan'ı anlatan diğer yazarlardan ayıran en önemli husus orucun yirmi dört saatini ayrıntılı bir biçimde tasvir etmesidir.
"Hayvandan meleğe doğru yolculuk; içteki karanlıkların eriyişi, yerini metafizik ışıkların alması oruçla… Gerçek gün doğuşu, gerçek kuşluk, gerçek öğle, gerçek ikindi, gerçek akşam ve gün batışı, gerçek gece ve yatsı oruçla. Gerçek zaman oruçladır."
📌Karakoç'un Samanyolundan Ziyafet isimli eserinde en dikkat çekici bölümleri hiç kuşkusuz şairin çocukluğunun Ramazanlarını anlattığı bölümdür.
📌 "Ramazanın Aynasında Hayat" başlığını taşıyan bu bölümde, çocukluğunun ve gençliğinin Ramazanlarını özlemle anlatır Karakoç. Bu bölümler her ne kadar dini hassasiyetin Karakoç'un çocuk ve ilk gençlik zihninde nasıl belirdiğini göstermesi bakımından da önem arz eder.
📌 Samanyolundan Ziyafet'te "Çocukluğumuzun ramazanları, bize cennetten fragmanlardı sanki." cümlesini kuran Karakoç, henüz çocuk yaşındayken Ramazan'ın manevi iklimine kendisini kaptırmıştır adeta. Çocukluk güdülerini de elde bırakmayan Karakoç, Ramazanlarda oynatılan Karagöz oyunlarını da özlemle yad eder.
"Oruç insanın katıldığı, her yıl bir ay katıldığı bir ruh şölenidir. Üstün insanların davetlisi olduğu bir tabiatüstü ziyafet, bir gök sofrasıdır."
📌 Ünlü şair, Ramazan'ın çocuklar için cenneti andıran masalsı havasına temas etmenin yanında orucun çocuklar için nasıl bir okul görevi üstlendiğinin de altını çizer. Karakoç'un da ifade ettiği gibi oruç söz gelimi "mistik bir öğretmen" olur ve çocuğun yaşam terbiyesinde önemli bir vazife üstlenir.
"Çocuğun içinden taşıp gelen ve ilk andaki çıkış çılgınlığını yaşayan içgüdüleri, oruç gibi mistik bir öğretmenin uslandırması, onu, komplekslere saplanmaktan, geleceğini tam şartlandıran ve telafi edilemez gençliğin çılgın davranışlarından korur. Tabiatın önünde baş eğmemesi, melankoli krizlerine daha dayanıklı çıkmasını sağlar çocuğun."