Arama
Nahçıvan tarihindeki kırılma noktaları
Nahçıvan, Ermenistan'ın gerçekleştirdiği roketli saldırı ile gündeme geldi. Azerbaycan'a bağlı özerk cumhuriyet olan Nahçıvan, aynı zamanda Türkiye'nin garantörlüğünde bulunuyor. 1820'lerde Rusya'nın hakimiyetine giren Nahçıvan, geçtiğimiz asırda önce İngilizlerin sonra ise ABD'nin müdahaleleriyle karşılaşmış ve bölgedeki siyasi istikrar Batı ülkelerinin Taşnakları kışkırtmalarıyla bozulmuştu. Peki, Nahçıvan'ın "özerk cumhuriyet" olma sürecinde neler yaşandı? İşte, Nahçıvan tarihindeki kırılma noktaları…
18. yüzyılda Rusya ve Osmanlı Devleti birbirlerinin burada yerleşmesine engel olmak amacıyla Safevîler'e karşı askerî harekete girişti. 1723-1724 yıllarında Kafkasya bölgesi, Rusya ve Osmanlı Devleti tarafından zapt edildi.
Temmuz 1724'te İstanbul'da imzalanan antlaşmaya göre Safevîlerin Hazar denizi bölgesi Rusya'ya, Tiflis, Revan, Gence-Karabağ, Tebriz, Erdebil eyaletleri Osmanlı Devleti'ne verildi. Safevî Şahı bu antlaşmayı reddedince Osmanlılar adı geçen eyaletleri ele geçirdi.
Gence kenti sakinleri: Ermenistan sivillerden intikam alıyor
1736'da Nâdir Şah, Nahçıvan'ı Kuzey ve Güney Azerbaycan topraklarını içine alan Azerbaycan eyaletinin şehri olarak Kengerli ulusunun ileri gelenlerinin idaresine verdi.
Nâdir Şah'ın ölümünden sonra Nahçıvan şehri bu dönemde ortaya çıkan Nahçıvan Hanlığı'nın Rusya'ya ilhakına kadar (1828) bu hanlığın merkezi oldu.
1780'li yıllarda Nahçıvan Hanlığı Hoy, Karabağ, Revan ve Kartli-Kahet hanlıklarının saldırılarına uğradı.
1787-1820 arasında Nahçıvan Hanlığı ve onun merkezindeki siyasî durum, 1795-1797 yıllarında Kaçar Devleti'nin kurucusu Ağa Muhammed Şah'ın saldırıları sonucu bozuldu ve Nahçıvan şehri ciddi şekilde tahribata uğradı.
Nahçıvan hanlığı ise yine Kengerli ulusunun ileri gelenleri tarafından idare edildi. Bu dönemde Nahçıvan Hanlığı, Nahçıvan ve Ordubâd olmak üzere iki ana idarî birime (tümen) ayrılmıştı.
Nahçıvan şehri hanlığın ve Nahçıvan tümeninin merkezi olmuştu. 1826-1828 yıllarındaki Rus-İran Savaşı neticesinde Rusların hâkimiyetine girdi.
Nahçıvan'da iktidar Bolşevikler ile Menşevikler arasında paylaştırıldı. 1917 yılı sonları ve 1918 yılı başlarında Bolşevik-Menşevik iktidar mücadelesi sürdü.
Bu dönemde Kafkasya cephesinden geri çekilen Rus ordusunun bıraktığı silâhları ele geçiren Ermeniler toprak iddialarından dolayı Nahçıvan'da soykırıma başladılar. Mayıs 1918'de Azerbaycan bağımsızlığını ilân ettikten sonra Nahçıvan'a giren Osmanlı ordusu Ermenilerin tertiplediği soykırımı önledi.