Kösem Sultan’ın İstanbul’da yaptırdığı hayır işleri
Kösem Sultan, Osmanlı tarihinde en etkili olan, devlet yönetiminde etkin rol oynayan sultanlardan biriydi. Kösem Sultan, Osmanlı padişahı I. Ahmed'in eşi olması ile haseki sultan; padişah IV. Murad ve I. İbrahim'in annesi olması vesilesiyle de valide sultandı. Osmanlı tarihinin en güçlü kadın sultanlarından birisi olan Kösem Sultan, aynı zamanda büyük bir servetin de sahibiydi. Peki, Kösem Sultan kimdir? Hem yaşamıyla hem de Osmanlı sarayında benzeri yaşanmamış trajik ölümüyle adından sıkça söz edilen Kösem Sultan'ın İstanbul'da yaptırdığı hayır işlerini derledik.
1648'de torunu IV. Mehmed 7 yaşındayken babası İbrahim'in yerine tahta geçtiğinde "valide-i muazzama" olarak sarayda kalmış ve üçüncü kez saltanat naibesi olmuştur.
Mahpeyker Kösem Sultan, Osmanlı tarihinin bilinen en önemli ve hayırsever kadınlarından biridir. Hanedan kadınları arasında "naibe" sıfatı ile yönetim erkini taht değişikliğine onay verecek düzeyde kullanmıştır.
Kösem Sultan'ın saray hareminde bir benzeri yaşanmamış trajik ölümünü Tarihçi Naima ayrıntıları ile anlatmıştır.
Kapıkulu Ocaklarından destek alan Valide Sultan'a suikast düzenleyenler Hasodalılar ve Zülüflü Baltacılar gibi saray görevlileridir. Kösem Sultan, eşi Sultan I. Ahmed'in türbesine gömülmüştür.
Büyük bir servete sahip olan Kösem Sultan, Kıbrıs, Midilli, Eğriboz, Zile, Menemen, Gazze, Kilis ve Ezdin'deki paşmaklık ve emlakından yıllık 250 bin riyal veya 20 milyon akçeden fazla gelire sahiptir. İskenderun da has olarak Valide Sultan'a verilmiş, gümrük ve liman vergileri ile çarşıdaki vergiler gelirlerinin bir bölümünü oluşturmuştur.
Bu rakam, 1648'lere gelindiğinde dönemin uleması Karaçelebizade Abdülaziz Efendi tarafından yılda 300 bin kuruş ya da 24 milyon akçeye ulaşmıştır.
Kösem Sultan, kendinden önceki valide sultanların hepsinden fazla has gelirine sahiptir. Öldüğünde yağmalanmış serveti dışında 20 sandık dolusu filorin (altın para) hazineye aktarılmış ve o sıradaki para darlığı giderilmiştir.
