Arama
Anadolu'nun kurucularından: Siraceddin El Urmevi
Anadolu'da yaşamış ve bölgenin mayalanmasında katkıda bulunmuş alim ve ariflerin hayatlarının ele alındığı, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Akkanat'ın konuk olduğu Göğerenler programının 2. bölümünde Siraceddin el- Urmevi konuşuldu. Anadolu'yu manevi olarak inşa eden önemli isimlerden biri olan Urmevi, Selçuklu döneminde aldığı görevler ve daha sonra yetiştirdiği öğrencilerle Osmanlı Devleti'nin kuruluşunda dahi etkili olmuş bir isim. İşte Siraceddin el-Urmevi'nin hayatı..
🔷 Kemalettin Yunus adlı âlimden dersler aldı. Siraceddin'in hocası olan bu isim, döneminin meşhur isimleri arasında zikredilir. Şafii alimi olan Yunus'un 14 anabilim dalını yönetebilen bir bilim insanı olduğu kaynaklarda geçer. Bu kimsenin aynı zamanda Tevrat ve İncil'i yorumlamada Yahudi ve Hristiyan âlimlerinden daha ileride olduğu ifade edilir.
🔷 Program konuğu Hasan Akkanat "Urmevi'nin büyük bir isim haline gelmesinde en büyük pay sahibi hocasıdır. Musul'da yer alan bu tarihi medresenin birkaç yıl önceye kadar ayakta olduğunu da belirterek, büyük medresenin yıkılmasının acı bir kayıptı." ifadelerini kullandı.
🔷 Siraceddin el-Urmevi'nin hayatındaki en dikkat çekici noktayı konuk Akkanat şöyle anlattı: "Dünyanın bir ucunda kral olan meşhur II. Friedrich merak ettiği sorularını Kemaliye Medresesi'ne gönderdi. Ayrıca bir zaman sonra Urmevi iki ya da üç yıl Sicilya'ya gönderildi ve orada müderrislik yaptı. II. Friedrich'in sarayında ilmi toplantılara katıldı."
🔷 Daha sonra 1249 yılından önce Konya'ya geldiği tespit edildi. O dönem Sultan II. İzzettin Keykavus idi. Siraceddin Konya'ya kadı oldu. Dünyaca ünlü medrese olan Karatay Medresesi'nde yıllarca fıkıh, felsefe ve mantık dersleri verdi. Bugün Konya'da Kadı Siraceddin olarak anılır.
Programın tamamını izlemek için:
🔷 Programda Türk-İslam tarihinin üç önemli isminin aynı dönemde yaşandığına da değinildi. Üç büyük ismin aralarında dostluk olduğu vurgulanırken, ilim ve dost meclislerinde bir arada bulunduklarının kaynaklarda geçtiği ifade edildi. Rivayete göre Mevlana, kendi cenaze namazını Sadreddin Konevi'nin kıldırmasını istedi. Ancak cenaze esnasında geçirdiği fenalık nedeniyle Konevi kıldıramayınca namazı Siraceddin el-Urmevi kıldırdı.
📌 Akkanat, programda üç büyük ismin düşünce hayatını şöyle özetledi: "Mevlana ahlaki olarak çalışıldığında, kalbi temizlik sağlandığında Allah'a ulaşır görüşünü savunur. Urmevi, ağırlıklı olarak bütün bilimleri temelinde mantık olmak şartıyla, akıl ve kanıtlar önderliğinde yapılan araştırmayla oluşan bilgilerle Allah'a ulaşılacağını düşünür. Konevi ise hem aşkın hem de mantığın gerekli olduğuna inanır."
🔷 Urmevi'ye göre mantık marifetullaha giden yoldu. Kelam ilmini metafiziğin altına konumlandırdı. Dini bilimlere yön verecek olan kurucu bilimi metafizik olarak kabul etti.
🔷 Akkanat'a göre Urmevi'nin temel düşüncesi şudur: "Yöntem olarak veya elde ettiği verilerin garantisi olarak mantık temel alınmalıdır. Urmevi'ye göre mantık, nihai hedef olan Allah'ı (CC) bilme hedefinin temel şartıdır. Dini bilim yapılıyorsa dini gerekçeler üzerinden yapılması gerekir. Bilimsel bilgiye dayanan bilgiye dayanan bir araştırma yöntemini savundu."
Teoman Duralı'nın Felsefe Bilimin Odağında Metafizik kitabından 25 alıntı 📕
🔷 Program sunucusu Doç. Dr. Eşref Altaş'ın, Urmevi'nin eserlerinin dili ile ilgili soruyu Akkanat şöyle cevapladı: "Mevcut eserlerini okumak isterseniz hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz, çünkü çok kapalı ifadeler var. O dönemin kendisine yönelik bir anlatma ve anlayış tarzı mevcut. Dönemini aşan eserler yazmıştır."
🔷 Akkanat, Urmevi'nin eserlerinin bugünkü durumunu şöyle özetledi:
▶ 20 yıl önce Urmevi'nin sadece fıkıh usulü kitabı basılıydı. Bir de metailül envar'ın taş baskısını Osmanlı döneminde basılmıştı. Modern baskıda sadece fıkıh usulü kitabı olan et-Tahsîl mine'l-Mahsûl vardı.
▶ Saim Güngor Hoca, Şerhu'l İşarat kitabının çevirisini yaptı. Ankara'da Nilüfer Öztürk adlı öğrenci Beyan'ül hak kitabının mantık kısmı haricindeki bölümlerinin incelemesini yaptı. Bugün Urmevi'nin eserlerinin sadece %30'unun yayımlanmış durumda.