Arama
Anıların koleksiyona yansıması: Efemera
İnsan, anılarıyla nefes alır, onlarla hayata tutunur. Yaşadığı, gördüğü ve hissettiği duyguları unutmak istemez aksine hatırına geldikçe mutlu olur. Bir akşamüstü gidilen bir tiyatronun bileti, mola için durak kabul edilen tatlıcıdan alınan işlemeli mendil, belki de sevdiklerinize gönderdiğiniz bir kartpostal. Bunlar saklandıkça kıymetlenir, baktıkça yer edinir hafızamızda... İşte, bu efemera koleksiyonerliğidir. Siz de bunu bir hobi olarak görüyorsanız bir efemeristsiniz demektir.
TARİHTE BİLİNEN İLK EFEMERİST
🔸 Geçmişi hatırlatan her türlü kağıt ve benzeri eşyaları biriktirmeyi seven ve bununla uğraşan insanlara efemerist ya da efemera koleksiyoneri adı verilmektedir. İlk resmi efemeriste ise 16. yüzyılda rastlanır.
🔸 Birleşik Krallık'ın önemli bürokratlarından olan Samuel Pepys, ilerleyen yaşlarında günlük tutmaya başlar. Londra'da yaşanan büyük veba salgınından tutun, 1666 Londra Yangını gibi dönemin önemli olaylarını günlüğünde kaleme alır.
Samuel Pepys kimdir?
Londra'da Parlamento üyeliği yapmış olan Samuel Pepys, İngiltere bahriyesinin yönetilmesi ilgili olarak yüksek devlet mevkilerine erişmiş bir bürokrattır.
EFEMERA KOLEYSİYONERLİĞİ
🔸 Pepys, yaşadığı yıllarda farklı ilgi alanlarında biriktirdiği tiyatro biletleri, kartpostallar ve broşürleriyle ilk genel efemeristlerden biri olarak kabul edilmektedir.
🔸 Şüphesiz 16. yüzyılda bu koleksiyonerliğin en gelişmiş olduğu yerler Samuel'in yaşımını sürdüğü Britanya ve Birleşik Krallık'tır. Bu anlamda efemara için, Oxford Üniversitesi'ndeki John Johnson Koleksiyonu büyük önem taşımaktadır.
GÜNLÜK YAŞANTININ BİR PARÇASI
🔸 Efemaranın ortaya çıkışı daha çok insanların günlük hayatlarından geriye, somut ve yaşantılarının bir parçası olan eşya bırakmaktır. Bu bir nevi, efemeristlerin günlük tutmasıyla eş değerdir.
🔸 Böylece geçmişi 14. yüzyıla kadar uzanan efemera, başta tamamen bir uğraş olarak doğar ve sahipleri haricindeki kimselerden değer görmez.
TARİHİ BİR KAYNAK
🔸 20. yüzyılın ikinci yarısına geldiğinde bu durum tamamen değişir. Çünkü efemeraların, araştırma konuları için ihtiyaç duyulan kaynak eksikliğini ortadan kaldırabilecek potansiyele sahip olduğu anlaşılır. Sonuç olarak da bu belge türü araştırmacılar için vazgeçilmez kaynaklar arasına girer.
🔸 Bunun sonucunda ise kütüphaneler başta olmak üzere arşivler ve müzeler, yapılacak her türlü araştırmaya kaynak olması için derlemeler yapmaya başlar.
TÜRKİYE'DEKİ YANSIMALARI
🔸 Günümüzde oldukça yaygın olan bu hobi dalının Türkiye'deki esintisi, 20. yüzyıldan itibaren hissedilmeye başlanır. Evvela kartpostal koleksiyonerliği ön plana çıkmaktadır.
🔸 Çalışmalar kapsamında Türkiye Pul ve Kartpostal Mübadele Kulübü, 1925 yılında Samsun'da kurulur fakat kısa bir zaman içinde bazı sebeplerden ötürü kapanır.