Arama
Kent ve taşranın yazarı Yusuf Atılgan’ın kitapları
"28 yaşında ve tedirgin" olan Aylak Adam'ın C.'sini ve yalnızlığı, korkuyu, yabancılaşmayı bir otel odasına sığdıran Anayurt Oteli'nin Zebercet'ini edebiyatımıza kazandıran bir isim Yusuf Atılgan… Modern insanın bütün çıkmazlarını eserlerine yansıtırken, hem kentin hem de taşranın sesi olan bir yazar aynı zamanda. Atılgan, az sayıda verdiği eserlerle, asıl önemlisinin nitelikli ürünler ortaya çıkarmak olduğunu bir kez daha kanıtlayarak adını geçirdi edebiyat dünyamıza.
📌 Kitabın içeriği
🔶Yusuf Atılgan'ın ikinci romanı 1973'te çıkan taşra hayatını işlediği Anayurt Oteli'dir.
🔶"Anayurt Oteli"nde iletişimsizlik, yaşamın anlamsızlığı, olayların rasyonel bir biçimde açıklanamayacağı, davranışların nedeninin bilinemeyeceği tezi işlenir. Yusuf Atılgan ilk romanı Aylak Adam'da klasik anlatı yöntemlerinden yararlanırken Anayurt Oteli'ni daha değişik bir yöntemle kurgular.
🔶 Hilmi Yavuz Roman Kavramı ve Türk Romanı eserinde Yusuf Atılgan'ın Aylak Adam ve Anayurt Oteli'ndeki kahramanları "İki romanında da tip'ler yaşamın bütünlüğü içinde, çoğu kez önemsiz bir ayrıntı gibi görünen küçük bir izlenimi bilinçlerinde abartarak, yaşam üsluplarını kökünden değiştirmeye hazır, dengesiz kişiler" olarak tanımlar.
(x)''Ne çok yalan söyleniyordu yeryüzünde; sözle, yazıyla, resimle ya da susarak.''
🔶Aylak Adam'da aylak kentli bir kahraman profili karşımıza çıkarken Anayurt Oteli'nde psikolojik sorunlara sahip olan otel katibi Zebercet ile tanışırız.
(x)''Elinde olmadan kirleniyordu insan.''
📌 Kitabın konusu
🔶 Roman, Anayurt Oteli'nin on sekiz yıldır kâtipliğini yapan Zebercet'in, gecikmeli Ankara treniyle gelen kadından hoşlanmasını, ardından hayatını değiştirmeye yönelik girişimlerini, kadını beklediği süreçte yaşamış olduğu buhranları, ikilemleri, uzak olduğu toplumdan daha da fazla uzaklaşmasını, son kertede ise Zebercet'in bir cinayet ve bir intiharla biten yaşamını konu edinir.
(x)''Daha bekliyor muydu? En kötüsü kafasındaki tutarsızlıktı.''
🔶Zebercet, toplumdan uzaklaşan, benlik bölünmesi yaşayan kişileri tanımlamada kullanılan şizoid kişilik bozukluğuna sahiptir. Kahraman doğup büyüdüğü kasabada çalıştığı otelin bulunduğu sokaktan bir adım öteye hemen hiç geçmemiş ve tüm gününü otelin içinde geçirmekten hiç yakınmayan sessiz ve biraz da 'garip' bir insandır.
🔶İlk defa gecikmeli Ankara treniyle otele gelen bir kadına duyduğu hisler nedeniyle rutinini değiştirmeye çalışan Zebercet, yeniden toplumla barışabilmek için birtakım adımlar atar. Başkaları ile iletişim kurmaktansa ölümü tercih eden Zebercet'in asıl korkusu ölüm değil, başkaları ile iletişim kurmak ve onlar tarafından yargılanmaktır. Nitekim dış dünyayla her iletişimde de kahraman bu sorunlarla karşılaşır.
(x)"Kaçılır mı hep? Bu tedirginlik yaşanır mı boyuna? Bilinmeyenin tedirginliği."
🔶Bir türlü yaşadığı toplumla hatta çoğu zaman kendisiyle barışamayan Zebercet, tahammül edemediği yaşamına, doğduğu yatakta son verir.
(x)''Bir eylemin ertesini, sonuçlarını göze alabilirse ya da bunlara kayıtsız kalabilirse, insanın yapmayacağı şey yoktu.''
🔎 Bunları biliyor musunuz?
🔶Anayurt Oteli, Ömer Kavur tarafından aynı adla sinemaya aktarılır. Türk Sineması'nda önemli ve ayrı bir yeri olan bu film, Antalya Altın Portakal, Uluslararası Sinema Eleştirmenleri Federasyonu, Venedik, Valencia ve Nantes, Üç Kıta Film Şenliği ödüllerini alır.
(x)'Değişmez tek bir kesinlik vardı insan için: Ölüm.''
🔶Anayurt Oteli'nin yayımlanmasından sonra Atılgan'ın Serpil Gence ile on dört sene süren görüşmeleri, evlilikle neticelenir. "Zebercet" karakteriyle bir nevi kendisini yansıtmış olan Yusuf Atılgan, büyük bir tutkuyla bağlandığı Serpil Gence'ye yalnızca ikisinin çözebileceği türden şifrelerle dolu bu romanı ithaf eder. Serpil Gence, bu sırada Arena Tiyatrosu'nda oyunlarda oynamaktadır ve bu yüzden İstanbul'a taşınmıştır. Romanı bir kitapçıdan alır. Ancak romanı bitirmeden doğruca Manisa'nın yolunu tutar. Yusuf Atılgan, Serpil Gence ile 1976'da evlendikten sonra artık İstanbul'a yerleşir.
(x)"Dayanılacak gibi değildi bu özgürlük."
(x)📚 Bunalım edebiyatının kült kitabı olan Anayurt Oteli'nden 20 alıntı
📌 Kitabın içeriği
🔶Yusuf Atılgan, Aylak Adam ve Anayurt Oteli'nin ardında son romanı olan Canistan'ı kaleme alır. Son bölümünü tamamlayamadan vefat eden Atılgan, önce "İşkence" adını koyduğu romanını "Canistan" olarak değiştirir.
🔶"Duruşma, yargıç, tanık ve sanık" adlı dört bölümden oluşan kitap, eski bir hesaplaşmayı anlatır.
🔶Eserin dönemindeki taşra romanlarından ayrılan yönü, geri kalmışlık, yoksulluk ve eğitimsizliği ele alması değil, varoluşçuluk felsefesinin dayandığı ilkeleri de barındırmasıdır.
🔶Atılgan, Canistan romanıyla varoluşçuluk felsefesinin yalnızca kent romanlarında değil köy romanlarında da işlenebilirliğini gösterir.
(x)🔎Varoluşçuluk: Varoluşçuluk felsefesi; evrenin, dünyanın varoluşunu anlatan geleneksel tümel felsefeye tepki olarak ortaya çıkmıştır. Hakan Gündoğdu, Varoluşçu Felsefelerdeki Bazı Ortak Özellikler çalışmasında,bu felsefenin tümelin daha önemli olduğu düşüncesinde olan Platon'un temsil ettiği klasik felsefeden ve tezatlardan oluşan Hegel'in diyalektiğinden bütünüyle ayrıldığını düşünür. Varoluşçu felsefecilere göre, felsefenin temeli, yalnızca düşünen özne değil, bir birey olarak öznedir. Varoluşçular "saçma" olarak adlandırdıkları bu dünyadan kopma eğilimindedirler.
Varoluşçuluk felsefesinin temaları insan özgürlüğü, ölüm, kaygı ve iç sıkıntısı gibi kavramlardır. Bu felsefenin ortak ilkelerine baktığımızda; insanın merkeze alınması ve "birey" olarak konu edinilmesi esastır.
(x)"İnsanın yeryüzünde yaşaması bir çeşit suç işlemekle, hayata karşı suç işlemekle sürüyor. "
📌 Kitabın konusu
🔶 Romanda yoksul bir ailenin oğlu olan Selim'in çocukluk yılları anlatılır. Roman, Selim ve büyüdüğü çiftlikteki ağanın oğlu Ali ile kesişen yollarının anlatımıyla başlar.
🔶 Selim karakteri ile bilindik roman kahramanlarından farklı bir profil çizilmiştir.
🔶Manisa'nın Hacırahmanlı köyünde geçen romanda suç ve ceza gibi kavramlar irdelenir.
🔎 Bunları biliyor musunuz?
🔶 Canistan, Yusuf Atılgan'ın konusu köyde geçen tek romanıdır.
🔶Atılgan Canistan'ı yazdığı dönemde zorlu bir yazım süreci geçirir. Enis Batur'a "Çok düzayak gidiyor" diyerek sıkıntısını ifade eden Atılgan, bir süre sonra, kitabın "sanık" bölümünü tamamlayamadan aramızdan ayrılır.
(x)Vah Selim kardeş, vah ki vah! Şu yemyeşil bağlara, ağaçlara bak; sararmış ekinlere bak! Hiç yoktan koyulup gidilir mi bunlar?"
(x)📚 Edebiyatımızın "öteki" yüzü: Taşra
📌 Kitabın içeriği
🔶 Romancı kimliği ile tanıdığımız Atılgan, öykü alanında da başarılı eserler veren edebiyatçılarımızdandır.
🔶 1960'da yayımlanan ilk hikaye kitabı Bodur Minareden Öte'ye daha sonra farklı hikayeler de eklenmiş ve "Bütün Öyküleri" ismiyle yayımlanmıştır.
🔶 Yazarın bütün öyküleri ilk kez 1992 yılında Eylemci adıyla basıldı, Bütün Öyküleri başlığını taşıyan ve Ekmek Elden Süt Memeden'deki çocuk öykülerini de kapsayan bu kitap, 2000'de yayımlandı.
🔶Edebiyatımızın bu büyük yazarının öyküleri okura romanlarının atmosferi ve coğrafyası hakkında ipuçları vermektedir.
(x)"Odam uzaktı. Bir park çıktı önüme. Elmayı çıkardım. Sanki küfeden aldığım değildi bu, kırmızılı yeşilli iri bir elmaydı. Karşıdaki otların içine fırlattım. İçimde teneke borudan çıkan dumanı gördüğümdeki aynı kazıntı vardı. Yandaki kanepede oturan bir adam bana bakıyordu: beni görüyormuş, ben oradaymışım gibi."
🔶 Varoluşçu filozof Soran Kierkegaard'ın düşünceleriyle ilgilenmeye başlayan Atılgan'ın hikayelerinde varoluşçuluk izleklerine rastlanır.
🔶 Bireyi merkeze alan varoluşçuluk felsefesini hikayelerinde psikolojiyle harmanlayarak kurgulayan Atılgan, yalnızlık, kaçma arzusu, intihar, suç ve aşk gibi konuları işler.
(x)"Duvarların ardında, o uçsuz bucaksız dünyada daha iyi tavuklar arasında, daha anlayışlı horozlarla geçecek günlerin özlemiyle doluyum. Bıktım burada. Kaçacağım."