Medreselerin en üst basamağında yer alan darülhadisler, kuruldukları dönemden itibaren ilim hayatına ve sistematiğine önemli katkılarda bulundular. Peygamber Efendimizin (SAV) hadislerinin öğrenimi için kurulan bu okullarda İbn Asakir, İbnu's-Salah, İbn Teymiye gibi önemli muhaddisler hocalık yaptı. Peki, darülhadislerde hangi eserler okutulurdu?
📚Dar; oda, ev, kapalı mekan anlamlara gelir. Hadis ise Peygamber Efendimizin söz ve davranışlarını kapsayan ilim dalıdır.
📌Darülhadis hadis okutulan medreselerdir. Bunlara "dârü's-sünne", "dârü's-sünneti'n-nebeviyye" veya "dârü's-sünneti'l-Muhammediyye" adları da verilir.
Fikriyat'ta yer alan hadislere ulaşmak için tıklayın.
📌 İslam tarihi içerisinde eğitim dönemin şartlarına göre ev, mescit, medrese veya darülhadislerde verildi. Peygamber Efendimiz, yüce dinimize ait bilgileri Mekke'de Darülerkam'da Müslümanlara tebliğ etti. Hicretten sonra Mescid-i Nebevî bir medrese görevi üstlendi. İlerleyen yıllarda hadis âlimleri evlerinde ilim meclisi oluşturdular.
📌 Mescitlerde değişik ilimlerin okutulduğu meclisler kurulur, sohbet halkası ders veren hocaya göre büyürdü. Hasan el-Basri, İmâm-ı Azâm Ebû Hanîfe, İmâm Şafii, İmam Mâlik ve Ahmed b. Hanbel gibi önemli alimler mescitlerde talebe yetiştirdi.
📌 Bu derslerin doğru bir şekilde arka tarafa ulaşabilmesi için hocanın sözlerini tekrarlayan müstemli denilen kişiler tayin edilirdi. Hadislerin müzakere edilip yazdırıldığı meclislere "meclisü'l-ilm" ve "meclisü'l-imlâ" denirdi.
📌 Medrese kimliği altında ilk darülhadis, Selçuklu atabeylerinden Sultan Nureddin Mahmud Zengi tarafından en-Nuriye el-Medresetü'l-Kamiliyye adıyla Şam'da kuruldu. Kısa süre sonra Şam, Kahire, Bağdat ve Anadolu gibi İslam coğrafyasının çeşitli bölgelerinde bu okullar inşa edildi.
📌 Darülhadisler, kurulduğu günden itibaren ilim hayatına önemli katkılarda bulundu. Anadolu'da Çankırı, Konya, Sivas gibi bölgelerinde darülhadisler bulunurdu. Osmanlı döneminde ilk darülhadisi, Sultan I. Murat zamanında Çandarlı Halil Hayrettin Paşa İznik'te yaptırıldı.
📌 İbn Asakir, İbnu's-Salah, İbn Teymiye, İbn Kesir, İbn Hacer, Mizzi gibi önemli muhaddisler muallimlik yaptı. Osmanlı döneminde ise Osmanlı Hoca Paşa, Molla Lütfi, İbn Kemal, Birgili Mehmed Efendi önemli ilim insanları darülhadislerde müderrislik yaptı.
*Muhaddis: Hadisleri öğrenip rivayet etmekle meşgul olan âlimler