Haçlılar'a diz çöktüren sultan: Şecerüddür
Anadolu'da köle pazarından Mısır'a cariye olarak getirilen Şecereddür tarihe yön veren kadın sultanlardan biri... 13. yüzyıla damga vuran Sultan, Moğol ve Haçlı ordularıyla olan mücadelelerinde gösterdiği siyasi başarısıyla öne çıkar. Ömrü boyunca İslam birliği ve milleti için birçok zorluğa göğüs geren lakin acı bir sonla hayata veda eden kahraman Türk sultanımızı yakından tanıyalım.
🔸 Anadolu'da köle pazarından Mısır'a cariye olarak getirilen Şecereddür, tarihe yön veren kadın sultanlardan biri...13. yüzyıla damga vuran Sultan, Moğol ve Haçlı ordularıyla olan mücadelelerinde gösterdiği siyasi başarısıyla öne çıkar.
🔸 Ömrü boyunca İslam birliği ve milleti için birçok zorluğa göğüs geren lakin acı bir sonla hayata veda eden kahraman "Türk sultanımızı" yakından tanıyalım.
🔸 Resmiyette üç ay kadar tahtta kaldığı yazan Şecerüddür'ün iktidarı cariyelik döneminde aldığı eğitimlerdeki başarısıyla 20 yıl kadar bir tecrübeye dayanmaktadır.
🔸 Cariyelik zamanında saltanat naipliği, vezirlik ve en üst makamlardan olan hucdaşlık yapmıştır.
📌 Hucdaşlık nedir?
Memluk Devleti'nde emir, vali, vezir yardımcısı gibi makamlarda bulunan fikir danışılan devlet görevlilerine verilen addır.
🔸 Meşhur Mısırlı alim Makrizi'ye göre Memluk toplum yapısı yediye tabakadan oluşuyordu. Bu tabakaların en üstünde devlet yöneticileri bulunup bunlar Gayrimüslim Kölemenler'den olmak zorundaydı.
🔸 İleride Mısır'da Eyyubi Devleti'ni fes edip Memluk Devleti'ni kuracak bu tabaka, Şecerüddür ile başlayıp tarihte adını duyuran Memluk sultanlarından İzzeddin Aybeg, Baybars, Kalavun, Kuntuz gibi hosdaşlarıyla altın çağını yaşayacaktır.
📌 Hoşdaş ne demektir?
Memluk bürokrasinde kullanılan bu ifade Farsça efendi, hoca, reis manasında hâce köküyle Türkçe –daş ekinin birleşmesiyle oluşur. Bu ifade askeri teşkilatta aynı emir veya efendinin altında eğitim görmüş kişilerin birbirleri arasındaki dayanışma ve istişare için kullanılan bir sıfattır.
🔸 Kaynaklarda tam adı geçmeyen Şecerüddür, Arapçada şecere(ağaç) ve ed-dür (inci) köklerinden gelmekte olup "İnci Ağacı" manasındadır. Böyle isimlendirilmesinin sebebi de onun inci tutkusudur. Şecerüddür, tüm kıyafet ve mendillerinde inci işlemelerini tercih etmiştir.
🔸 Zekâsı kadar güzelliği ile de dikkat çeken Şecerüddür, ince işlere hakimliği, becerisi, hırsı ve azmi ile öne çıkmış ve Melik Kâmil'in veliahttı ve Bahri Memlükleri'nin emiri Salih Necmeddin Eyyub'u etkilemiştir. Salih Necmeddin onu cariyesi yapmıştır. Şecerüddür'ün Halil isminde bir oğlu olunca Ummu'l Halil unvanını almıştır.
🔸 Memluk kuralları gereği doğum yapan cariyelere ıtıkname denen azatlık belgesi verilirdi. Şecerüddür ıtıknamesini alıp hür olduktan sonra Salih Necmeddin ile nikahlanır ve "Sultan" olarak onun naiplik, sürgün ve hükümdarlık dönemlerinde yanında olur.
🔸 Melik Kâmil, Haçlı seferi için Suriye'ye giderken veliahttı Salih Necmeddin'i naip atar. Sultan'ın naiplik sürecinde bin Memluk satın alması Melik Kâmil'i tahtı için endişeye düşürür ve oğlunu veliahtlıktan azledip Eyyubi devletinin Anadolu'nun güneydoğusundaki topraklarına sürgün eder.
