Arama
Anadolu tarihine ışık tutan Sis Seyahatnamesi
Bir sahaf dükkânı sahibinin hurdacıdan satın aldığı birkaç kitap ile başladı Sis Seyahatnamesi'nin bir asır önceden günümüze uzanan yolculuğu. Bu eser, Osmanlı döneminde devlet adamı, hattat ve yazar olarak bilinen Ahmet Nazif Efendi'nin kendi el yazısıyla kaleme aldığı bir seyahatnameydi. 1908 yılında, Kayseri'den Adana'ya yapılan bir yolculuğu konu alan eserde, Anadolu şehirlerine dair birbirinden değerli bilgiler yer alıyor. Sis Seyahatnamesi ve müellifi Ahmet Nazif Efendi'ye dair ilginç detayları derledik.
Ahmet Nazif Efendi 1860 yılında, Türk-İslam kimliğine sahip bir Orta Anadolu şehri olan Kayseri'de doğdu ve büyüdü.
Babası, aynı zamanda şair olan Dellakzadelerden müsevvid yani müftü kâtibi Raşid Efendi'dir. Dedesi Mustafa Efendi de müsevviddir. Annesi ise Kâtipzadelerden Behice Hanım'dır.
Ahmet Nazif Efendi, ilk tahsilini Mahalle Mektebi'nde yaptıktan sonra, Mekteb-i Rüştiye'den şehadetname aldı ve ardından Medrese'ye devam etti.
Ahmet Nazif Efendi'nin el yazısıyla kaleme aldığı eserlerindeki yazısına, kitabeleri okumasındaki maharetine, Arapça ve Farsça terkiplerle birlikte Türkçeyi kullanmasına bakarak iyi bir eğitimden geçtiği görülür.
Ahmet Nazif Efendi, maişetini devlet memuru olarak temin etti. 19 yaşında başladığı memuriyet hayatı, 1890 yılından sonra Kayseri dışında da sürdü.
Ahmet Nazif Efendi, başarılı bir memuriyet hayatı geçirdi ve padişahın irade-i seniyyesi ile taltif edildi. 1897'de Sultan II. Abdülhamid Han tarafından Ahmet Nazif Efendi'ye "Rütbe-i Rabia" yani "dördüncü rütbe" tevdi edildi.
Ahmet Nazif Efendi, çok yönlü bir kişilikti. Memuriyetin yanında o, ders verecek derecede iyi bir hattat, dergilerde yer bulacak şekilde bir şair, Kayseri'de ilk müzecilik çalışmalarını başlatan bir müzeciydi.
Aynı zamanda bir koleksiyoner, yazı işleri müdürlüğü yapan bir gazeteci, hepsinden daha mühim olmak üzere tarihçiydi ve yaşadığı dönemin şartlarında bunlarda da temayüz etmişti.
Dede ve baba mesleği olan kâtiplikteki başarısı ve hattat olması, Ahmet Nazif Efendi'nin aynı zamanda farklı okullarda hüsnühat öğretmenliği yapmasını da sağlamıştı.
Ahmet Nazif Efendi, kaleme aldığı seyahatnamesiyle nasıl ki Kayseri tarihinin öncüsü konumundaysa Erciyes Gazetesi de Kayseri basın tarihinin öncüsüdür. Kayseri'de çıkan ilk gazete olan Erciyes Gazetesinin Yazı İşleri Müdürlüğünü bir dönem Ahmet Nazif Efendi yürütmüştür.
Erciyes Gazetesinde Ahmet Nazif Efendi'nin Kayseri tarihi, coğrafyası ve meşhur tarihî şahsiyetleri ile alakalı 22 makalesi ve birkaç tane şiiri neşredilmişti.
Ahmet Nazif Efendi, bugüne kadar bilinen iki eseri olan Mirat-ı Kayseriyye ve Kayseri Meşahiri'nin bazı kısımlarını ilk defa Erciyes Gazetesinde tefrika etmeye başladı. Ancak, 54 yaşında vefat edince bu iki eserinin yayımı uzun süre mümkün olmadı. Bu gecikmede Ahmet Nazif Efendi'nin vârislerinin tavrı etkilidir.
Kayseri tarihini ilk kez kaleme alan Halil Edhem Bey'in, eserinin girişinde Mirat-ı Kayseriyye'den bahsetmesi üzerine, birçok tarihçi bu eserden haberdar oldu. Ardından eseri yayımlamak için Ahmet Nazif Efendi'nin vârislerine başvurdu, ancak olumsuz yanıt aldılar.
Vârisler, bu iki eseri yaklaşık 80 yıl boyunca muhafaza ettiler. Mirat-ı Kayseriyye, Kayseri'de çok uzun süre valilik yapan ve döneminde birçok kıymetli kitabın yayımlanmasına önayak olan Yüksel Çavuşoğlu'nun devreye girmesiyle ancak 1987'de yayımlanabildi.
Ahmet Nazif Efendi'nin yayımlanan ikinci eseri ise Kayseriyye Meşahiri'ydi. "Kayseri Meşhurları" ismi ile 1991'de Prof. Dr. Meserret Diriöz ve Haydar Ali Diriöz tarafından sadeleştirilerek neşredildi.