Arama
Ortadoğu'nun gökyüzündeki yıldızı: Feyruz
Ortadoğu'nun ortak kültür taşıyıcısı olan Feyruz'un Lübnan'daki iç savaş sırasında evine bir füze isabet etmesine rağmen asla ülkesini terk etmediğini ve korkusuzca Lübnan'da yaşamayı tercih ettiğini biliyor muydunuz? Lübnan'ın kadife sesli kadını Feyruz, 16 yıl devam eden savaş sırasında Beyrut'ta konsere çıkararak Ortadoğu'nun sesi oldu. Sizler için savaş bitiren şarkıların kadını olan Feyruz'un hayatını derledik.
Feyruz, dönemin Ortadoğu coğrafyasındaki önemli isimlerle çalışarak iyi bir ses eğitimi aldı ve yeteneğini kullanarak Arap coğrafyasında, hatta dünyada saygın bir sanatçı hâline gelmeyi başardı. Bu başarının sırrı onun icra ettiği sanatın, toplumun taleplerine karşılık vermesidir. Bu etki Feyruz'u yükselen bir yıldız hâline getirerek ulusal bir kahramana dönüştürdü.
Böylece Feyruz, bütün Arap toplumlarının o dönemlerdeki birleştirici unsuru oldu. Öyle ki Arap esnaf veya tüccarların sabahları iş yerlerini açtıklarında yaptıkları ilk iş radyoda Feyruz'un şarkılarını dinlemektir. Bu yüzden Ortadoğu coğrafyasında Feyruz'a "Sabah Bülbülü" lakabı verildi. Ayrıca Türkiye'ye hiç gelmemesine rağmen burada da yüz binlerce hayran kazandığı gibi ve adına birçok tez yazıldı.
Modern anlamda bir ulusu inşa etmenin birden fazla yolu vardır. Bunların en başında da sanat gelir. Sanat özelikle de 20'nci yüzyılda siyasetin bir aracı olarak kullanıldı. Önce Mısır'da Ümmü Gülsüm ve sonrasında Lübnan'da Feyruz, müzisyen olmalarından ziyade birer politik figür konumuna geldiler.
Bu açıdan bakıldığında sanatçı kimliklerinin ötesinde Ümmü Gülsüm ve Feyruz gibi müzisyenler Arap ulusunun birer politik ve kültürel temsilcileri hâline dönüştü. Nasıl 19'uncu yüzyılda İtalya'nın birleşmesinde Garibaldi kadar önemli bir yere sahip olan, opera bestecisi Guiseppe Verdi İtalyan halkının kalbinde ulusal bir kahraman olarak yer alıyor ise Feyruz ve Ümmü Gülsüm de aynı şekilde birer kahramana dönüştüler.
Feyruz'un ulusal bir kahramana dönüşmesini sağlayansa öncelikle Lübnan'daki iç savaş oldu. Lübnan'da 1975 ve 1990 yılları arasında yaşanan, 150 ila 230 bin insanın ölümüne neden olan iç savaş onu fazlasıyla etkiledi. Bu hassasiyetle Feyruz bütün Ortadoğu coğrafyasının kalbine dokunan hüzünlü bir ses oldu. Aynı zamanda Feyruz'un şarkılarında çokça kullandığı ve Arapça "habibi" (sevgilim) kelimesini, yaşanan iç savaşta arkasında büyük yıkım ve keder bırakan Lübnan ve Ortadoğu için kullandı.
Bu çerçevede ele alındığında Feyruz'un sahnedeki duruşu çok önemlidir. Feyruz, sahneye çıktığında toplumsal ve politik mesajlar içeren bir duruş sergiledi. Özellikle 1967 Arap-İsrail Savaşı sonrası Rajioun ve Zahrat Al Mada'in şarkılarında müziği toplumsal mesajlar veren bir araç olarak kullandığı görüldü. Feyruz, sahnede hiçbir zaman gülmeyen, hüzünlü biri olarak karşımıza çıkar ve bunu bilinçli bir şekilde yaptı.
15 yıl süren kanlı bir iç savaş süresince hiç şarkı söylemeyen Feyruz için; "Feyruz sahneye çıkmayarak Araplara büyük bir ceza vermiştir" açıklamaları yapıldı. Daha sonra sahneye çıktığında neden hiç gülümsemediği sorusuna Feyruz şu cevabı verdi: "Neden güleyim ki? Sahnede mutlu şeyler söylemiyorum. Bu yüzden Ortadoğu'da kadınlar gülünceye kadar gülmeyeceğim."