Arama
Mescid-i Aksa içerisinde yer alan tarihi yapılar
Günümüzde Mescid-i Aksa denildiğinde pek çok kimsenin aklına altın kaplı, sekiz köşeli yer gelse de burası aslında Kubbet'üs Sahra'dır. Mescid-i Aksa; Kubbet'üs Sahra ve Kıble Mescidi'ni de kapsayan 144 dönümlük alandır. Gelin, bu mukaddes alanı daha iyi tanımak adına Harem-i Şerif içerisindeki tarihi yapılara birlikte göz atalım.
"Bir gece, kendisine bazı âyetlerimizi gösterelim diye kulunu Mescid-i Harâm'dan çevresini mübarek kıldığımız Mescid-i Aksâ'ya götüren Allah eksikliklerden münezzehtir. O, gerçekten her şeyi işitmekte ve görmektedir." (İsra suresi, 1. ayet)
💠 İslam âlimleri, Kur'an-ı Kerim'de el-Mescidü'l-Aksâ adıyla anılan ve çevresinin mübarek kılındığı belirtilen yerin Beytülmakdis olduğu konusunda ittifak halindedir.
🔎 BİLGİ KUTUSU
🔶 Arapçada aksâ "uzak" anlamındadır ve mabedin Mekke'ye uzaklığından dolayı bu ad verilmiştir.
Harem-i Şerif içerisinde yer alan yapılardan bazılarına birlikte göz atalım👇
💠 Kudüs, 638 yılında Hz. Ömer'in halifeliği döneminde fethedildi. Hz. Ömer şehrin anahtarını aldıktan sonra Mescid-i Aksâ'nın Hıristiyanlık döneminde molozlar altında kalmış olan yerini temizletip Sahre'nin güneyindeki düzlükte cemaate namaz kıldırdı.
💠 Emevi halifesi Abdülmelik bin Mervan tarafından 689-691 yılları arasında Kubbetü's Sahra inşa edildi. Kudüs'ün fethinden sonra Hz. Ömer'in namaz kıldırdığı yerin üzerine inşa edildiği için "Ömer Camii" olarak da bilinir.
💠 İsra-Miraç hadisesinde Peygamber Efendimizin bir kayaya basarak sidret-i müntehaya doğru yükseltildiği rivayet edilir. "Hacer-i Muallak" olarak adlandırılan bu taşın üzerine Kubbetü's-Sahra inşa edildi. Tabiri caizse bu mübarek kayanın çevresine mescid inşa edilerek koruma altına alındı.
💠 "Hacer-i Muallak" Mescid-i Aksa'nın tam ortasında, zeminden 4 metre daha yüksekte bulunuyor. Kubbenin bulunduğu alana sekiz farklı kemerden geçilerek ulaşılabiliyor.
💠 "Hacer-i Muallak" taşı, içeriden tavana bakıldığında havada asılı izlenimi verir. En geniş yeri 18 metre, en dar yeri ise 13,5 metre olan taşın içine on bir basamak merdivenle inilebiliyor. İç kısmı ise yaklaşık 1,5 metre yüksekliğindedir.
💠 Haçlıların işgaliyle kısa süre kiliseye çevrilen Kubbetü's Sahra, Selahaddin Eyyubi'nin şehri kurtarmasından sonra tekrar cami olarak hizmete açıldı.
📚Selahaddin Eyyubi kimdir? Kudüs'ü Haçlı işgalinden nasıl kurtardı?
💠 Kubbesi önceden ahşap ve üstü kurşunla kaplıydı. Osmanlı dönemine gelindiğinde Kanuni Sultan Süleyman bu kubbeyi altın ile kaplattı.
💠 Kubbetü's Sahra planı, işçiliği ve yapı malzemeleri ile sanatsal bir şaheser olma özelliğine sahiptir. Üzerindeki çiniler tamamen Osmanlı ürünüdür.
💠 Kubbetü's Sahra'da, İslam mimarisinin ilk mihraplarından biri bulunur. Bu mihrapta yekpare mermer kullanıldı.
Kıble Mescidi, Mescid-i Aksa'nın güneyinde yer alır.
💠 Kudüs, 638 yılında fethedildiğinde Mescid-i Aksa'nın bulunduğu alan boş bir araziydi. Hz. Ömer döneminde imar faaliyetlerine başlandı ve Kıble Mescidi inşa edildi.
💠 İnşa edilirken ilk önce "muallak taşı"nın üzerinde yapılmak istense de Hz. Ömer'in talimatıyla Aksa'nın güneyindeki duvarı ortalayacak şekilde mescidin mihrabı yerleştirildi.
💠 Günümüzdeki Kıble Mescidi, ilk inşa edildiği halinden farklıdır. Hz. Ömer döneminde inşa edildiğinde şu ankinden iki kat daha büyüktü.
📚 İlk kıblen esirken sen özgür olduğunu mu sanıyorsun?
💠 Günümüze kadar ulaşan Kıble Mescidi'ni Emevi halifesi Abdülmelik bin Mervan inşa ettirdi. Yapım aşamasında Hz. Ömer döneminden kalan kalıntıları da kaldırttı.
💠 Haçlılar Kudüs'ü işgal ettiğinde Kıble Mescidi'ni kiliseye çevirip içerisindeki İslam alametlerini de değiştirdiler. Fakat bu durum Selahattin Eyyübi'nin Kudüs'ü fethetmesine kadar sürdü. Buraya Nureddin Zengi'nin ölmeden önce Mescid-i Aksa için yapılmasını emrettiği minberi koydurdu.
📚 Mazlum ve mağrur Halep'in cesur önderi Nureddin Zengi
💠 Mescidin içerisinde Zekeriya Mihrabı, Kırk Şehit Mescidi, Ömer Mescidi gibi önemli ziyaret yerleri bulunur.
💠 Kanuni Sultan Süleyman, II. Mahmut, Sultan Abdülaziz ve II. Abdülhamid dönemlerinde mescitte kapsamlı restorasyon çalışmasında bulunuldu. Sultan Abdülhamid ayrıca mescidin halılarını ve kandillerini yeniletti.
🔎 BİLGİ KUTUSU
🔶 Peygamber (sav) Efendimize azatlısı Hz. Meymune: "Ey Allah'ın Resulü! Bize Mescid-i Aksâ hakkında hükmün ne olduğunu bildirir misiniz?" diye sorar: Peygamber (as) Efendimiz şöyle buyururur: "Oraya gidin ve içerisinde namaz kılın." Hadisin ravisi dedi ki, "O zaman orası Müslüman olmayanların hâkimiyeti altındaydı." Peygamber (sav) Efendimiz sözlerine şöyle devam etti: "Eğer oraya gidemez ve içinde namaz kılamazsanız kandillerinde yakılmak üzere oraya zeytinyağı gönderin." (Ebu Davut, K. Salat, 14)