Hakkında çok az şey bildiğimiz muamma: Ruh
Kur'an-ı Kerim'de yirmi bir farklı yerde geçen ruh ifadesi, sahabilerin Peygamber Efendimiz'e (SAV) mahiyetini sormalarının üzerine İsra Suresi 85. ayet-i kerimede, hakkında biz kulların çok az bilgiye sahip olduğu kavram olarak tanımlanır. Kimi alimler bu ayet-i kerimeyi 'Allah ruhla ilgili bilgiyi sadece kendisine ayırmıştır' şeklinde yorumlarlar. Peki mahiyeti, varlığı, özellikleri hakkında çok fazla bilgiye sahip olmadığımız ruh kavramı ile ilgili ayetler nasıl tefsir edilir?
🔹 Kelime manası olarak "gitmek, geçmek; ferahlık verici olmak" gibi manaları ihtiva eden ruh kelimesi "canlılarda hayatı sağlayan unsur" anlamına gelen "revh" kelimesinden türer. Başka bir tanımla da ruh, kendi bütününde bir parça teşkil eden ve devamlılığı sağlayan "nefes" olarak tanımlanır.
🔹 Farklı tefsirlerde, muhtelif alimler tarafından tarifleri yapılan bu kavram, en çok kabul gören şekliyle; "Ana rahminde oluşması sırasında insanın bedenine üflenen ve ölümü anında insan bedeninden çıkarılan idrak edici ve bilici hakikattir."
Kemal Sayar'ın insan ruhunu çözümlediği eseri: Ruh Hali
"Sana ruh hakkında soru sorarlar. De ki: "Ruh rabbimin emrindendir ve size pek az bilgi verilmiştir."
İsra suresi 85. ayet-i kerime meali
İsra Suresi 85. Ayeti okumak ve mealini dinlemek için tıklayın
🔹 Bazı alimler İsra suresinde geçen "size pek az bilgi verilmiştir" lafzını, "Allah ruhla ilgili bilgiyi sadece kendisine ayırmıştır, onun künhüne hiç kimse muttali olamaz" şeklinde yorumlarlar.
🔹 Ruh, melekler gibi nurani bir özellikte ve bağımsız bir yapıdadır. Cenab-ı Hakk'ın ruhu bedene koymasındaki hikmeti, imtihana tabi olmasındandır.
🔹 Allah'a iman ve itaat açısından ruhların özellikleri farklıdır. Bazı ruhlarda cismani, bazılarında ruhani taraf ağır basar. Fahreddin er-Razi, en yüksek ruhlu insanların peygamberler olduğunu belirtir.
Peygamber Efendimiz ve sahabilerin hayatından örneklerle samimiyet
🔹 Alimler, ruhun mahiyeti konusunda farklı görüşler öne sürerler. Kimi alimler ruhun Rabbimizin emrinden olmasından dolayı, gaybi bir konu olduğunu iddia ederken kimi alimler ise ruhun mahiyet olarak bedenin arkasına saklanan, duyularla algılanamayan madde dışı bir varlık olduğunu iddia ederler.
🔹 Ruhun mahiyeti hakkında kabul gören genel kanı ise, ruhun latif, nurani ve semavi olduğudur. Bu ifade aynı zamanda ruhun, bedenin bir parçası olmadığını, bedenden ayrı bir parça olduğunu da anlatan bir kabuldür.
Bilimin bütün alanlarında eserler veren Müslüman alim Kutbüddin Şirazi
🔹 Nasıl ki bedenin yaşayabilmesi için hava, su ve gıda zaruridir; aynı şekilde ruhun da hayati derecede birtakım ihtiyaçları vardır. Hatta ruhun ihtiyaçları, bedenin ihtiyaçlarından çok daha ehemmiyet arz eder. Zira vücut, sonunda toprağın kesif karanlığına gömülecekken; ruh, ebedi yolculukta seyrine devam eder.
Kesif ne demek?
Yoğun manasına gelir.
🔹 Kendimizden çok sakındığımız ve muhafazasına gayret ettiğimiz ruhumuzun en elzem gıdası ise ibadettir. Eğer var oluşumuzun bel kemiği olan bu nadide varlığımızı, ibadet ve taat ile beslemezsek, ruhun kendisinde var olan letafet, nuraniyet ve zerafet niteliklerini kaybetmesine sebep oluruz.
