Arama
İbn Kemal kimdir? Bir devrin hafızası İbn Kemal hakkında bilinmesi gerekenler
Osmanlı'nın önemli tarihçi ve şeyhülislamı Kemalpaşazade Şemseddin Ahmed Efendi, dedesine nispetle İbn Kemal olarak da bilinir. 16. yüzyılın Osmanlı ilim ve kültürünün en büyük alimlerinden biri olan İbn Kemal, dönemlerinde yaşadığı II. Bayezid, Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman'nın sevgi ve saygısını kazandı. Hadis, tefsir, fıkıh gibi dinî ilimler başta olmak üzere tarih, edebiyat, felsefe, dil ve tıp gibi birçok ilme olan hâkimdi. Peki, İbn Kemal'in hayatını değiştiren olay neydi? Yavuz Sultan Selim, İbn Kemal ile ilgili ne vasiyet etti?
🔸 İbn Kemal'in içinde bulunduğu ordu, Filibe'ye vardığında İbrahim Paşa'nın huzurunda bir toplantı yapıldı. Bu toplantıda 30 akçe ile Filibe müderrisi olan Molla Lütfi vezirin yanına gelerek, huzurda bulunan diğer beylere ehemmiyet vermeden cesaret ve kahramanlığı ile nam salan Evrenoszade Ali Bey'in üst tarafına geçip oturdu.
🔸 Bu durum, İbn Kemal'in hayatında büyük iz bıraktı. Bir müderrisin büyük beylerden daha yüksek bir yere oturmasına hayret etti. İbn Kemal, ulemanın ümeradan daha çok itibar gördüğüne kani oldu ve ilmiye sınıfına geçmeye karar verdi.
🔸 1492 yılında da askerlikten ayrılarak ilmiye sınıfına geçti ve Edirne Darülhadisi'nde Molla Lütfi'nin derslerine devam etmeye başladı.
🔸 Şemseddin Ahmed, ardından Kestelî Muslihuddin Mustafa, Hatibzâde Muhyiddin Efendi, Muarrifzâde Sinâneddin Yûsuf, Müeyyedzâde Abdurrahman Efendi gibi âlimlerden ders alarak tahsilini tamamladı.
🔸 Taşlık Medresesi'ne müderris olarak tayin edildiğinde kendisine 33.000 akçe ihsan edilip Türkçe Osmanlı tarihi yazmakla görevlendirildi.
🔸 Taşlık Medresesi'nden sonra İshak Paşa Medresesi, Edirne'deki Halebiye, Üç Şerefeli medreselerinde ve İstanbul'da Sahn-ı Semân'da ders verdi.
🔸 100 akçe yevmiye ile önce Edirne Dârülhadisi'ne, 1522 yılında ise buradaki Sultan Bayezid Medresesi'ne müderris tayin edildi.
🔸 1524'de İstanbul'a gelerek Fâtih Medresesi'nde görevini sürdürdü. Sonrasında Zenbilli Ali Efendi'nin yerine Mayıs 1526 şeyhülislâmlığa getirildi.
🔸 II. Bayezid'in emriyle Türkçe bir tarih kaleme alan ve daha sonra devam ederek, eserini ilk on padişahın anlatıldığı 10 ciltlik bir tarih hâline getiren Şeyhülislâm İbn Kemal'in eseri Osmanlı tarihçiliğinde bir dönüm noktasıdır.
🔸 İbn Kemal'in tarihiyle ilk dönem Osmanlı tarihçiliği en önemli eserini verdi. İbn Kemal, daha önce yazılmış tarihlerde olduğu gibi tarihi birbiriyle ilgisi olmayan olaylar dizisi olarak değil, birbirine bağlı bir hadiseler zinciri olarak ele aldı. Bir konuyu anlatırken onun meydana gelmesine sebep olan önceki hadiselerin de üzerinde durdu.
🔸 İbn Kemal'in eseri Osman Gazi'den Mohaç Seferi dönüşüne kadar olan süreyi kaleme aldı. Her padişaha bir defter, yani bir cilt ayırdı. Ancak Kemal Paşazâde'nin on defterden oluşan eserinin tamamı bugün mevcut değildir.