Arama
Saraybosna'dan Osmanlı tarihine ışık tutan kareler
Bosna Hersek'in farklı şehirlerinde kimi Osmanlı zamanında kimi ise daha yakın dönemde inşa edilmiş camiler, mütevazı mimarileri ve eşsiz güzellikleriyle kartpostal fotoğraflarını andırır. Tamamıyla Osmanlılar devrinde kurulan bir şehir olan Saraybosna'nın kurucusu olarak İsa Bey, ikinci kurucusu olarak Gazi Hüsrev Bey gösterilir. Gazi Hüsrev Bey tarafından inşa edilen külliye ve kurulan vakıflarla Saraybosna, Türk-İslam şehri haline gelmiştir. Sizler için Saraybosna'dan Osmanlı tarihine ışık tutan kareleri listeledik.
◾ Slav dillerinde, Boşnakça'da ve Batı literatüründe Sarajevo, Osmanlı Türkçesinde Saray, Saray ovası, Saray kasabası, Saray-Bosna veya Bosna Sarayı (Bosnasaray) adlarıyla geçer. Saraybosna tamamıyla Osmanlılar devrinde kurulan bir şehirdir.
◾ Bosna Sancak Beyliği'ne getirilen Gazi Hüsrev Bey tarafından burada inşa edilen külliye ve kurulan vakıflarla Saraybosna bir Türk-İslâm şehri haline geldi. 1521-1541 yılları arasında üç defa Bosna sancak beyi olan Gazi Hüsrev Bey, Saraybosna ve çevresinin İslâmlaşmasında çok önemli rol oynayan dini, ticari ve kültürel tesisler yaptırdı. Bu sebeple Saraybosna'nın ilk kurucusu olarak İsa Bey, ikinci kurucusu olarak Gazi Hüsrev Bey gösterilir.
◾ Saraybosna'nın ilk camisi olan Hünkar Camii ile Cumhurbaşkanlığı binasının yanı başında bulunan Ali Paşa Camii de şehirdeki önemli camiler arasında yer alırken, Vratnik ve Bistrik gibi en eski mahallelerdeki mütevazı camiler de şehrin tarihine zenginlik katıyor.
◾ Osmanlı'nın Balkanlar'da bıraktığı önemli mimari yapılardan biri olan Ali Paşa Camii 1561 yılında yapıldı. Oldukça dikkat çekici kümbetlere sahip olan ve dönemin Bosna Sancağı valisi olan Ali Paşa'nın türbesini bünyesinde barındıran camide yoğun Türk izleri görmek mümkün.
◾ Yapımına dair hikaye ise adını taşıdığı Ali Paşa'nın hayırsever kişiliğiyle ilgili önemli izler sunar. 1557 yılında Saraybosna'da vefat eden Ali Paşa ölüm döşeğindeyken gömüleceği alanın yanına vakıflardan elde edilen gelirlerle bir cami yapılması vasiyetinde bulunur. Ölümünün ardından bu vasiyet yerine getirilerek Bosna'nın Türk izlerini taşıyan en değerli camilerinden Ali Paşa Cami yapılmış olur.
◾ 1561 - 1560 yılları arasında Budin Beylerbeyi Hadım Ali Paşa tarafından yaptırılan cami klasik İstanbul stilini yansıtır. Bir büyük ve 3 küçük kubbesi vardır.
◾ Osmanlı'nın Bosna'daki ilk sancak beyi İshakoğlu İsa Bey, "Saraybosna'nın kurucusu" olarak nitelendirilirken, Gazi Hüsrev Bey ise Saraybosna'nın bir şehir ve ticaret merkezi olmasını sağlayan isim oldu.
◾ 1462 yılından önce burada Bosna Sancak Beyi İshak Bey veya oğlu Îsâ Bey tarafından ilk Müslüman yerleşimi kuruldu. Bu mahalle 1516 yılına kadar Hatip Mahallesi, daha sonra Eski Mahalle ve ardından Hünkâr Mahallesi şeklinde anıldı. Gazi İshak Bey burada bir saray ve Fâtih Sultan Mehmed adına Hünkâr Camii ile 1458 yanında bir hamam yaptırdı.
◾ Bosna'da on altıncı yüzyılın ilk yarısında 20 yıl boyunca Osmanlı'nın sancak beyliğini yapan Gazi Hüsrev Bey, yaptırdığı cami, medrese, kütüphane, saat kulesi, çarşı, han ve dükkanlarla Saraybosna'nın şehirleşmesinde en önemli adımları attı.
Balkanlar'da görülmesi gereken şehirler
◾ Gazi Hüsrev Bey'in yaptırdığı vakıf eserleri aradan 500 yıla yakın bir süre geçmesine rağmen bugün de Saraybosna'nın en önemli sembolleri arasında yer almaya devam ederken, şehrin içme suyu şebekesine kadar her önemli detayın mimarı olan Osmanlı devlet adamı, bugün "Saraybosna'yı inşa eden kişi" olarak da nitelendiriliyor.
◾ Saraybosnalılar ve yolu Saraybosna'ya düşenler hala onun yaptırdığı çeşmeden su içip, onun yaptırdığı çarşıda alışveriş yapıyor.
◾ Annesi tarafından Osmanlı sultanlarından II. Bayezid'in torunu olan Gazi Hüsrev Bey, bugün Bosna tarihinin en önemli isimleri arasında yer alıyor.