Arama
Osmanlı’nın namlı Valide Sultanı: Hatice Turhan
Ömrünü Osmanlı Devleti'nin varlığına vakfeden Hatice Turhan Sultan, valide-i muazzama olarak tarihin seyrini değiştiren önemli kadın sultanlardandır. Turhan Sultan, oğlu IV. Mehmed'in küçük yaşta tahta çıkmasıyla devlet işlerinde söz sahibi olur. Ancak bu dönemde Osmanlı iç karışıklıklar nedeniyle çöküşe doğru ilerlemektedir. Aldığı kararlar ve attığı adımlarla Osmanlı'nın yeniden yükselişe geçmesini sağlayarak tarihe adını yazdırır.
Kudretli bir valide
🔸 Al-i Osman'ın rükn-i alisi yani Valide sultanların en kudretlisi olan Hatice Turhan'ın hayatı Osmanlı sarayına girmesiyle beraber çok büyük değişikliklere uğrar.
🔸 Şahsiyetini Osmanlı'nın varlığı için feda etmekten sakınmayan Valide Sultan, Osmanlı'nın geleceğini etkileyecek adımlar atar. Devletin iç karışıklıklarla boğuştuğu, sarayın entrikalarla yoğrulduğu, rüşvetin ayyuka çıktığı bir dönemde saltanat naibesi olur ve Köprülüleri iş başına geçirerek yeryüzünde hükmü yok olmaya yüz tutan Osmanlı'yı adeta yeniden ayağa kaldırır.
Saltanat naibi ne demek?
Tahtta hükümdar bulunmadığında ya da hükümdarın çocukluk döneminde devleti padişah adına yöneten kişi
Dönemin Osmanlısı
🔸 17. yüzyılda Osmanlı sarayı içerisinde karışıklıklar baş gösterir. Vezir ve Sadrazamlar makam sevdasına düşer. Bunun için de ellerinden geleni yaparak birbirlerini aşağı çekmeye çalışırlar.
◻ Turhan Sultan'ın Haseki Sultan olduğu zamanla ilgili Subaşı şu ifadeleri kullanır: "Osmanlı'nın için o sırada Kanuni devrindeki kanunların yürümesi yahut devlet adamları kadrosu artık yoktur. Böyle bir perişanlık devri gelmiştir".
Kösem Sultan ile mücadelesi
🔸 Sultan İbrahim katledildiğinde, oğlu Sultan 4. Mehmed henüz yedi yaşındadır. Bu durumda Kösem Sultan'ın eski sarayda oturması ve Hatice Sultan'ın Valide Sultan olması gerekir. Ancak Hatice Turhan Sultan'ın genç ve tecrübesiz olduğunu ileri süren Kösem Sultan, Valide Sultan olmaya devam eder.
🔸 Zamanla sarayın işleyişini öğrenen Hatice Turhan, Valide Sultan mertebesinin kendisine ait olduğunu dile getirir. İki valide artık aynı çatı altında barınamaz.
İki valide sultan
🔸 Kösem Sultan, tabiatı itibari ile hırslıdır, devletin iplerini elinde tutmak, işlerin yürümesini sağlamak ister. Bu uğurda da birilerinin ölmesine karşı çıkmaz.
◻ Hatice Turhan Sultan ise Subaşı'nın ifadeleriyle farklı düşünür:"Hatice Turhan Sultan bir ölüme taraf olmadı. Hatta mesela kendi oğlu Mehmed için tehlikeli olduğu halde üvey çocukları Süleyman ve Ahmet'i korudu".
📌Bir Bilgi
Gezilerinde dahi üvey oğullarını yanında götüren Hatice Turhan, onları kimseye emanet etmez.
Sarayın tarafları
🔸 IV. Mehmed tahta çıktığında bir müddet iki valide beraber hayatlarını sürdürür. Aralarında anlaşmış olsalar bile devlet erkânı arasında taraflar oluşur. Yeniçeriler, Kösem Sultan'ı tutarken darüssaade ağası Süleyman ise Hatice Turhan'ın tarafındadır.
◻ Subaşı, "Ağalar, kendi saltanatlarının devam etmesi için Kösem Sultan'ı destekliyorlar. Halbuki devletin bu tasavvurdan kurtulması gerekiyor. Hükümet yürütülemiyor. Neticede bir sadrazam geliyor ama icraat yapabilmesi için ağalar saltanatının yıkılması gerekiyor" sözleri ile bu zor meseleyi açıkladı.