İstanbul’da tarih katliamı: Prost’un imar planı
Dünyaca tanınan, pek çok şehrin planlamacısı olarak görev alan Henri Prost, Napolyon'un isteğiyle Paris'i planlayan Haussmann'dan oldukça etkilenen bir kent tasarımcısıdır. Ünlü isim Fransızların Afrika'yı sömürdüğü ve kolonilerine kattığı yıllarda Fas'ın Kazablanka ve Marakeş şehirlerinin de planlamasını üstlenir. 20. yüzyılda İstanbul'u yeniden planlamak üzere vazifelendirilen Prost, kadim şehirde bir tarih soykırımı gerçekleştirir.
Prost kimdir?
➤ Henry Prost 20. yüzyılın en bilinen şehir tasarımcılarından birisidir. Fransız mimar gençlik yıllarından itibaren İstanbul'a yakından ilgi duyar ve ziyaret etme fırsatı bulur.
➤ Aynı zamanda Osmanlı İmparatorluğu'na gelip çalışmak isteyen ilk Fransız mimar olan Prost, 1905, 1906 ve 1911 yıllarında Ayasofya'nın restorasyon çalışmaları için İstanbul'u ziyaret eder. Hipodrom ve tarihi yarımada içerisinde çeşitli araştırmalar yapar.
➤ Henry Prost, şehir planlamacılığı ve mimarlık olarak Paris'te mimarlık ve kent planlamasını büyük ölçüde değiştiren Haussmann'ın etkisinde kalır ve bunun neticesinde çalışmalarında Haussmann'dan izler taşır.
➤ İstanbul'a gelerek tamamen kendine has yöntemlerle şehre müdahale eden Fransız mimar, şehir topoğrafyasında tedavisi olmayan derin izler bırakır.
(x) 📌 Bilgi Notu:
(x) Tüm çalışmaların arkasında Prost, Bizans şehir dokusunu yeniden oluşturmak idealinin peşine düşer.
(x) Müslümanların Bizans ordusuyla yaptığı ilk savaş: Mute Savaşı
➤ Paris, 1789 yılında tüm dünyada büyük bir değişime kapı olacak ihtilalden önce yuvarlak, etrafı surlarla çevrili yaklaşık beş yüz hektarlık bir alana yayılan entelektüel bir şehirdir.
➤ Kentte kuzey uçtan güneye uca, yaklaşık yarım saat içinde hızlı bir şekilde yürümek mümkündür. Paris'in bu yapısı en azından şehir özelinde ihtilali kolaylaştıran bir unsurdur.
➤ Fransız Devrimi'nin ardından Napolyon Bonapart, Paris'in şehir yapısını ihtilallere kolaylık sağlayacak bir tehdit olarak değerlendirir.
➤ Bonapart, Hausmann'a şehri, yuvarlak meydanlara top bataryaları yerleştirerek, olası bir halk ayaklanmasında toplar halkın üzerine ateşlendiklerinde, insanların kaçabilecek bir yer bulamayacağı bir düzende dizayn ettirir.
(x) Fransa'da Müslüman karşıtlığının tezahürü: Kurumsal İslamofobi
➤ Daha önce dünyanın çeşitli şehirlerinde, kent planlaması adına birçok çalışma yapan Prost'un İstanbul planı; açılan yeni yol, meydan ve rekreasyon alanları ile desteklemek üzerinedir.
➤ O dönemde yaşanan trafik sorunlarına en kesin çözümü geniş bulvarlar açmakta bulur. Ancak bu, ileride İstanbul'da araç sayısının ve trafiğin artmasına sebep olacak bir adımdır.
