Ayn Calut Savaşı hakkında tarihi bilgiler
Aynicalut veya Ayn Calut Savaşı, tarihin akışını değiştiren en kesin sonuçlu savaşlardan biri. Moğolların 43 yıldan beri ilk defa yenilgiye uğradığı savaşta Kutuz, cesareti, akıl ve dirayeti sayesinde Müslümanları, o güne kadar maruz kaldıkları en büyük tehditten kurtardı. Ayn Calut mahallî bir zafer değil, İslam dünyasının büyük bir başarısıdır. İşte tarihin akışını değiştiren Ayn Calut Savaşı tarihi hakkında bilgiler…
🔸 Ayn Calut Muharebesi, 3 Eylül 1260'ta Memlük ordusu ile İlhanlılar arasında, Celile bölgesinin Ayn Calut mevkisinde yapılan muharebedir. Moğolistan'dan savaşmak için batıya doğru yola çıkan Moğollar, 43 yıl boyunca ilk defa yenilgiye uğradılar. Asker sayısı nispeten az olsa da, Ayn Calut Savaşı tarihteki en önemli savaşlardan biri olarak kabul edilir. Bu savaşın sonucunda Moğolların yenilmez olduğu fikri çürütülmüş oldu ve Memlûkler de kaybettikleri toprakları geri alabildi.
🔸 Moğollar Cengiz Han döneminden itibaren yakıp yıkarak ilerliyor, hiçbir devlet onları durduramıyordu. En son Abbasilerin başkentin Bağdat da Moğolların istilasına uğramış, hatta halife de feci şekilde öldürülmüştü. Moğollar ilerleyişlerini Suriye ve Mısır'a doğru yönelttiler ve bölgede bulunan Haçlılar ile ittifak yaptılar. Ancak hiç ummadıkları bir şey oldu. Memluk Devleti hükümdarı Sultan Kutuz o zamana kadar yapılamamış bir şeyi yaptı. 3 Eylül 1260'ta Ayn-ı calut'ta Moğolları bozguna uğrattı. Böylece Moğollar ilk kez yenilmişler ve artık durdurulmuşlardı.
Selâhaddîn-i Eyyûbî Türbesi – Şam / Suriye
🔸 Aynicâlût Filistin'de Nablus ile Beysân arasında yer alan küçük bir mevkidedir. Rivayete göre adını Hz. Davud (AS) tarafından bir savaş sırasında öldürülen Câlût'tan alır. Selahaddin-i Eyyubi 578'de (1182-83) Haçlılardan aldığı bu küçük kasabayı, Hittîn Savaşı ve Kudüs'ün fethinden önce bölgedeki Haçlı kontlukları üzerine düzenlediği seferlerde bir üs olarak kullanmıştır.
🔸 Aynicâlût'un asıl şöhreti burada cereyan eden savaşlardan kaynaklanmaktadır ki bunların en önemlisi Memlükler'le Moğollar arasında vuku bulanıdır.
🔸 Hülâgû kumandasındaki Moğol orduları 1258 yılında Bağdat'ı işgal edip Abbâsî halifeliğine son verdikten sonra Suriye'ye yönelmiş ve birkaç günlük muhasaradan sonra Halep ve Dımaşk'ı da zaptetmişlerdi. Bunun üzerine Eyyubilerin Halep ve Dımaşk hükümdarı el-Melikü'n-Nâsır Selâhaddin Yûsuf, meşhur tarihçi İbnü'l-Adîm'i Mısır'a gönderip acil yardım istedi.
🔸 O sırada Memlük tahtında bulunan el-Melikü'l-Mansûr Ali, Moğol kuvvetlerine karşı koyacak durumda değildi. Emîr Kutuz, ulemânın ve bazı kumandanların da desteğiyle onu azledip el-Melikü'l-Muzaffer unvanıyla tahta çıktı.
🔸 Suriye'deki şehirleri birer birer istila eden Hülâgû, Kutuz'a elçiler gönderip onu tehdit etti ve mukavemet etmeden teslim olmasını istedi. Bunun üzerine Kutuz kumandanlarını toplayıp bir durum değerlendirmesi yaptı. Çeşitli ihtimaller üzerinde duruldu ve neticede savaşa karar verildi, Moğol elçileri de öldürüldü. Kutuz daha sonra bütün Müslümanları Moğollar'a karşı cihada davet etti ve kumandanlarından Baybars el-Bundukdârî'yi (Baybars I) öncü birliğinin başında Gazze'ye sevketti.
🔸 Gazze'de bulunan Moğol kuvvetleri kumandanı Baydarâ durumu, o sırada Baalbek'te olan başkumandan Ketboğa Noyan'a bildirdi. Ketboğa ona şehri savunmasını ve kendisi yetişinceye kadar direnmesini emretti. Fakat Ketboğa Dımaşk'ta patlak veren bir isyan yüzünden geç kalınca Baybars Moğollar'ı mağlûp ederek oradan uzaklaştırdı. Hülâgû, Moğol büyük hanı Mengü Kaan'ın ölümü münasebetiyle Karakorum'a gittiği için Suriye'deki ordularının başında Ketboğa'yı bırakmıştı.
🔸 Baybars'tan kısa bir müddet sonra Sultan Kutuz da Hama hâkimi el-Melikü'l-Mansûr Muhammed ile kardeşi el-Melikü'l-Efdal Ali ve Suriyeli diğer bazı emîrlerle beraber Kahire'den Gazze'ye hareket etti. Yolda Moğollar'la karşılaşmaktan korkan bazı emîrlerin geri dönmek istemeleri üzerine sultan çok tesirli bir konuşma yaptı ve yıllardır beytülmâlin ekmeğini yiyen insanların şimdi Allah (CC) yolunda cihaddan geri kalmalarının kendilerini büyük bir vebal altında bırakacağını söyledi.
🔸 Bunun üzerine bütün emîrler büyük bir şevk ve heyecanla yollarına devam ettiler. Sultan Kutuz Gazze'ye varınca Akkâ'daki Haçlı kontlarına elçi gönderip topraklarından geçiş izni istedi ve Haçlılar'la bu konuda anlaştıktan sonra Akkâ'ya hareket etti. Bundan bir süre önce Sayda'nın Moğollar tarafından yağmalanmasına kızan Haçlılar, sultanı büyük bir törenle karşılayıp hediyeler takdim ettiler ve asker vererek yardıma hazır olduklarını bildirdiler. Sultan onlardan tarafsız kalmalarını ve Müslümanları arkadan vurmamalarını istedi. Böylece iki ateş arasında kalmaktan kurtuldu ve sahil yolunu takip ederek emniyet içinde Aynicâlût'a ulaştı.
