Türk dünyası 2023 turizm başkenti: Şamahı
Tarihi İpek Yolu'nun üzerinde kurulu güzide şehir Şamahı, Azerbaycan tarihi izlerinin çok net olarak görüldüğü bir yerdir. Dün ve bugün, Türk ve dünya turizmi açısından önemli bir konumdadır. Yakın bir zamanda Türk Devletleri Teşkilatı Azerbaycan'da (TDT) 7. Kurul Toplantısını düzenledi. Bakanlar tarafından alınan karara göre, tarihin adeta kök saldığı bu kent, "Türk Dünyası Turizm Başkenti" olarak seçildi. Şamaxı ismiyle de bilinen bu kenti ve turistik yerlerini gelin daha yakından tanıyalım.
💠 Şamahı şehri, Şirvanşahlar döneminde İbn-i Muhammed zamanında kurulur. Bu kent, Kafkasların büyük devlerinden olan Şirvanşahlara başkentlik yaptığı gibi geçmişten günümüze kadar birçok devlete de ev sahipliği yapar.
Bunlar; Emeviler, Safeviler, Şamahı Hanlıklarıdır. Bu devletler arasında kentte izleri net olarak gözlemlenen ise Şirvanşahlar Devleti'dir.
💠 Tarihi kent var olduğu günden beri birçok deprem yaşar ve mimari unsurlarını barındıran eserler zarar görür, yıkıma uğrar.
💠 Yezidiye Arapları 8. yüzyıla kadar bu topraklarda varlıklarını sürdürürler. Şemahiye ve Yezidiye şeklinde iki ismi olan bu şehir, 11. asırdan sonra ise sadece Şemahiye ismiyle anılır.
💠 9. 10 ve 11. yüzyıllarda geçen Arap kaynaklarında da bu güzel kentin ismi zikredilir. 11. asırdan sonra ise sadece Şemahiye adı kullanılır.
💠 Şemaha ismiyle de bilinen kent, Kafkasya'nın güney kesiminde, Bakü-Tiflis karayolu üzerinde, Bakü'den yakın bir konumda bulunur. Aynı zamanda Azerbaycan'ın eski başkentidir.
💠 Şimahi şehrinin bulunduğu bölge dağ, ormanlar ve çayırlarla doludur. Bölgenin çoğu, şehri turistik açıdan ilginç kılan ve burada yatırımları çeken birçok dağ suyu kaynağına sahip bir tatil bölgesidir. Doğal güzellikleri ve turizmi canlandırmaya elverişli olan mimarisiyle 2023 Türk Dünyası Turizm Başkenti seçilir.
💠 Atmosferin azaltılmış tozluluğu ve yıl içinde hâkim olan açık gün sayısı nedeniyle, 1957 yılında ünlü Şemaha Astrofizik Gözlemevi bölgeye yakın bir yere inşa edilir.
💠 Bu şehir, Azerbaycan'da halı dokumacılığının merkezlerinden biridir ve eski çağlardan beri her daim ünlü bir şehir olarak anılır.
💠 Şemaha'nın kuzeybatı kesiminde yürütülen arkeolojik kazılar sırasında, yaşı MÖ 5-4. yüzyıla kadar uzanan bir yerleşim keşfedilir. Bu da kentin tarihinin çok eskilere gittiğinin bir kanıtıdır.
💠 Bu güzel şehir, bir zamanlar Puşkin ve Gagarin gibi dünya yazarları tarafından da adından sıkça bahsettirir. Antik Yunan düşünürü Batlamyus ise II. yüzyıldaki eserlerinde şehirden Şemahia olarak bahseder.
💠 10. yüzyılda Şimaxi, Şirvanşahlar Devleti'nin başkenti olur. 1222'de uzun bir kuşatmadan sonra Şemaha, Tatar-Moğollar tarafından ele geçirir ve yapmalanır. Bu şehir 1840-1846 yılları arasında Hazar bölgesinin de gözde şehri ve payitahtı konumuna kadar gelir.
💠 13. yüzyılın başlarında, bir yazar Şimahi ile ilgili eserinde şöyle der:
"Şemaha, Arran'da bir şehirdir. Burası çok müstahkem bir yer, sakinleri inanç konularında alışılmadık derecede fanatik."
💠 Bir yer eğer çok güzelse düşman saldırılarından ve istilalardan kaçısı olmaz. Tam olarak Şimaxi şehri de komşu milletlerin ve diğer hanlıkların birlikleri tarafından çok sayıda saldırıya uğrar. Bu kent birden fazla kez yıkılıp tekrar kurulur.
💠 19. yüzyılda Şemaha, Şirvan Hanlığı'nın başkenti olur. 2 Aralık 1859'da yıkıcı bir deprem meydana gelir ve ardından bu kent Bakü'ye taşınmak zorunda kalır.
💠 Şimaxi şehri sonrasında Bakü vilayetindeki Şemaha ilçesinin de idari merkezi olur. Uzun bir süre Şemaha, Büyük İpek Yolu'nun önemli noktalarından biri haline gelir.
💠 Öncelikle bulunduğu bölgenin ticaret merkezi olur. Daha sonra bu bölgeye düzenlenen akınlar ve yaşanan doğal afetler sonucu Şimaxı'nın bu namı silinir gider.
💠 Kervan yollarının kesiştiği bu yer, ipek ticaretinde önemli bir noktadır. Burada fabrika sahibi olan Azerbaycan Türkü, Fars, Arap, Rus, Hintli, Türk ve Batı Avrupalı tüccarlar Şemaha'da ticaret yaparlar; çok sayıda ipek dokuma, kağıt dokuma ve halı atölyeleri de bulunur.
Gülüstan Kalesi
💠 Gülüstan Kalesi 12. ve 13. asırda Şirvanşahlar tarafından inşa edilir. Şemaha'nın en gözde turistik yerlerinden biri, Gülistan kalesidir.
💠 Bazı tarihçiler, Şirvanşahların bir saray yaptırdığı fakat bu sarayın günümüze ulaşamadığından bahsederler.
💠 Bu anıtın topraklarında bulunan en eski buluntuların, 9. yüzyıla kadar gidebildiği söylenir.
💠 Vakti zamanında, Şirvanşahların Orta Çağ'daki son sığınağı olan efsanevi Şemaha kalesi, şiddetli savaşların merkezinde yer alır.
