Sarsılmaz bir değer: Mesudiye Medresesi
Depremde birçok tarihi yapı zarar gördü ya da tamamen harap oldu. Fakat hiçbir zarara uğramayan mühendislik harikası olan yapılar da vardı. Bunlardan biri de Mesudiye Medresesi idi. Bu medrese, adeta 825 yıldır dimdik ayakta duran bir kültür mozaiği. İçinde birçok medeniyetin sanat anlayışından esintiler görebileceğiniz bu yapı, özellikle mihrabının iki yanında bulunan sütunceler nedeniyle yüzyıllardır ilgi odağı oluyor. Gelin, bu tarihi değeri yakından tanıyalım...
DİYARBAKIR
🔶 Diyarbakır, Mezopotamya-Kafkasya ve İran-Anadolu yollarını birleştiren bir kavşak durumundadır. Tarihsel süreçte birçok medeniyete ev sahipliği yapan şehir, önemli bir savunma ve ticaret merkezi konumundadır.
🔶 VII. yüzyılda Müslüman topraklarına katılan Diyarbakır, Osmanlılar devrine kadar Emevi, Abbasi, Mervani, Büyük Selçuklu, İnaloğulları, Artuklular, Eyyubiler, Anadolu Selçukluları, İlhanlılar, Timurlu ve Akkoyunlu hükümdarlıklarının yönetiminde kaldı.
🔶 Osmanlı yönetimine geçene kadar süreç içerisinde önemli bir merkez statüsünde olan Diyarbakır, 1515'de Osmanlı topraklarına katılarak merkezi "Amid" olan bir beylerbeylik olur.
🔶 Diyarbakır'da bulunan mimari eserler incelendiğinde, birçok kültürden etkilendikleri görülür. Irak, Suriye ve İran gibi kültürlerin sanat anlayışı şehirdeki eserlere yansır. Diyarbakır'daki yapıtların kültürel zenginliği, bu toprakların yüzyıllardır oluşturduğu etkileşimin bir sonucu, sentezidir.
🔶 Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremlerden etkilenen ülkemizin 10 ili içerisinde Diyarbakır da vardı. Depremler, birçok vatandaşımızın yaşamını yitirmesine ve yaralanmasına sebep oldu.
🔶 Doğal afet, kültürel değerlerimize de zarar verdi. Birçok tarihi yapının yıkılmasına veya zarar görmesine neden oldu. Depremlerde "Mesudiye Medresesi" ise hiç hasar görmedi. Peki, bu durumu nereden anlıyoruz? Mihrabın iki yanında bulunan sütuncelerden...
MESUDİYE MEDRESESİ
🔶 Mesudiye Medresesi, Artuklular döneminde inşa edilmiştir. Yüzyıllarca eğitim verme faaliyetini sürdürmüştür. Diyarbakır Ulu Camii'nin kuzeyinde planlanmış medrese, camiye bağlı yapılar içerisinde sayılır. İnşa edilişinden beri şehrin eğitim tarihine büyük katkı sunmuştur.
Artuklular kimdir?
Diyarbakır ve Mardin çevresinde hüküm süren bu beylik, 1102-1409 yılları arasında bölge için merkezi bir kuvvet olmuştur.
🔶 Diyarbakır'daki Artuklu dönemine ait yapıtlara bakıldığında Suriye, Irak ve Mısır (Eyyubi, Zengi ve Memlük) devirlerine ait etkiler görülür. Diyarbakır, Sur'da bulunan Ulu Camii Külliyesi'nin giriş kısmında konumlanan Mesudiye Medresesi, Diyarbakır Yazma Eserler Kütüphanesi'ni içinde barındırır.
🔶 Eserin yapımına 1198 yılında Artuklu Meliki Ebu Muzaffer döneminde başlanır. 1223 yılında Melik Mesud devrinde tamamlanan yapı Anadolu'daki ilk üniversitelerden biridir. Yapı, "Mesudiye" olarak da anılır.
