Arama
Ünlü şairlerin dizelerinde “kıssaların en güzeli"
Kur'an-ı Kerim'de yer alan Hz. Yusuf kıssası medeniyetimizde yüzyıllarca anlatılagelmiştir. İslami kaynaklardan referanslar almak tarih boyunca yazarlar arasında yaygın bir gelenektir. Bu sebeple Kur'an-ı Kerim'de "ahsenü'l-kasas" (kıssaların en güzeli) şeklinde adlandırılan Hz. Yusuf kıssası, geçmişten günümüze bütün İslam edebiyatlarının konusu olmuştur. Yunus Emre'den divan şairlerine kadar pek çok şairin kaleminde şekillenen Hz. Yusuf kıssası, çağdaş şairlerin dizelerinde nasıl yer almıştır dersiniz? Gelin, Yahya Kemal'den Behçet Necatigil'e, Sezai Karakoç'tan İsmet Özel'e kadar birçok şairin dizelerinde yer alan Hz. Yusuf kıssasına yakından bakalım…
📌 Kur'an-ı Kerim'de 111 ayette bahsi geçen Yusuf Suresi, söz konusu edildiği gibi "ahsenü'l-kasas" yani "en güzel kıssa" olarak alır. Kur'an-ı Kerim'de Yusuf adı 25'i Yusuf Suresi'nde, ikisi diğer surelerde (el-En'âm 84; el-Mü'min 34) olmak üzere 27 defa geçer.
"Yavrum! Rüyanı kardeşlerine anlatma, sonra sana bir tuzak kurarlar. Rabb'in seni seçecek ve sana rüyaların yorumunu öğretecek. Daha önce ataların İbrahim'e ve İshak'a nimetini tamamladığı gibi sana ve Yakub soyuna da nimetini tamamlayacak" demişti (Yûsuf 5-6).
📌 Kıssa, "Yûsuf ve Züleyhâ, Kıssa-i Yûsuf, Yûsuf u Züleyhâ, Yûsuf ile Zelîhâ" gibi adlarla klasik edebiyatın en temel konuları arasında yer aldı. Peygamber hayatından gelen bir aşk hikayesi olan Yusuf ile Züleyha kıssası, bu çerçevede ortaya konan edebi eserlerin ortak adı haline geldi. Peygamber kıssaları yapı ve içerik bakımından divan edebiyatı çizgisine çok yakındı bu sebeple divan şairi Hz. Yusuf kıssasının en güzel örneklerini ortaya koydu.
"Yüzünden gün dutılur ay doğmağa utanur
Gören heybete kalur yûsuf-ı ken'ân-mısın" (Yunus Emre Divânı)
📌 Yusuf ile Züleyha mesnevi geleneğinin içerisinde en ünlüsü ise Şeyyad Hamza'nın Yusuf ile Züleyha isimli eseridir. 1529 beyitten oluşan bu eser, sonraki dönemlerde yazılacak Yusuf ile Züleyha mesnevilerine öncü olmuştur. Eserin bilinen tek nüshası Türk Dil Kurumu Kütüphanesi'nde yer almaktadır. Şeyyad Hamza'nın eserini diğerlerinden ayırt eden en önemli özelliği üslubundaki akıcılık ve zengin dini motiflerle eserini kurgulamasıdır.
"Şarlu kamu derilür ol araya
Yusuf turmış suratı benzer aya"
📌 Dini unsurların edebiyatı etkilediği ve şekillendirdiği divan şiirinde Hz. Yusuf kıssasının en güzel örnekleri ortaya konduğu bir gerçek. Peki, çağdaş şiirimizde bu kıssa nasıl yer aldı dersiniz? Gelin, modern Türk şairlerinin Kur'an-ı Kerim'in bu en güzel kıssasını dizelerine nasıl nakış nakış işlediğine beraber göz atalım.
Klasik edebiyatta olduğu gibi 19. yüzyıldan itibaren Tanzimat ile başlayan Yeni Türk edebiyatında da Hz. Yusuf kıssası asıl tema veya şiirlerde bir motif olarak işlenmeye devam etti.
📌 Hz. Yusuf kıssası, çoğunlukla şairlerin ideolojik görüşlerine göre şiirlerde yer almaktadır. Özellikle Hz. Yusuf'un haksız yere zindanda yatırılması, modern şair için önemli bir imge haline gelmiştir.
Kutsal bir dava uğruna çekilen bu çileyi Hz. Yusuf'un kıssasıyla birlikte anan şairlerden biri Han Duvarları şiirinin sahibi Faruk Nafiz Çamlıbel'dir. "Yusuflar" şiiri haksız yere zindana atılan gençleri konu edinir.
"Gece zindanda Yusuf'lar, sıralanmış, yatıyor;
Yüzlerinden okurum sapsarı rüyalarını:
Kimi sehpâda görür kendini, çarmıhta kimi;
Ve ararlar yine zindandaki dünyâlarını!"