Yıllardır dinmeyen sızı: Çerkes Sürgünü
Tarihte yaptığı zulüm ve soykırımlarla anılan eli kanlı Rus yönetimi, 1864 yılında Müslüman bir halk olan Çerkesleri sürgüne zorlamıştı. Osmanlı topraklarına zorla göç ettirilen Çerkesler, kıyılarda süngülerle bekleyen Rus askerleri tarafından gemilere zorla bindirilmişti. Fakat gemiye binenin de binmeyenin de kaderi değişmeyecekti. Çerkes halkının büyük çoğunluğu açlık, susuzluk ve salgın hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirmişti. Esasında bu bir, ölüm yolculuğuydu.
◼ 21 Mayıs 1864'te, başta Adigeler ve Abhazlar olmak üzere Kuzey Kafkasya halklarının Osmanlı topraklarına yönelik zorunlu göçleri, "Çerkes Sürgünü" olarak anılır. Bu olayın ardından Abhazya'da, 21 Mayıs günü "ulusal yas günü" olarak ilan edilmiştir.
◼ Sürgünün faili olan Rusya İmparatorluğu'nun gerekçesi, emperyalist emelleridir. Bundan sebep Kuzey Kafkas halklarını sürgüne zorlamış, bu da Çerkeslerin dünyanın çeşitli ülkelerine dağılmasına neden olmuştur.
◼ Sürgün esnasında binlerce insan hayatını kaybetti. Zorla gönderildikleri topraklarda hastalık, açlık ve yoksulluk gibi problemlerle karşı karşıya kalırken bazı amansız hastalıklara da yakalandılar.
◼ Ruslar, Kırım Savaşı ile birlikte Türk ve Müslüman topluluklardan kurtulmaya karar verdi. Çünkü Rus yönetimine göre Türkler, "sıcak denizlere inme yolunda bir engeldiler."
◼ Adigeler, dayanışma içinde yaşayan bir toplumdu. Aynı zamanda deniz yoluyla batıdan yardım alabilecek ve hızla kalkınabilecek bir yapıya sahiptiler.
◼ Rus İmparatorluğu ise Ortodoksların koruyuculuğunu üstlenmişti. Kendi politik çıkarları için bütün Rusya'daki Müslüman ve Türk nüfusunu etkisiz hale getirmek istiyordu ve bu hedef doğrultusunda harekete geçtiler.
◼ Rusya topraklarında yaşayan Müslüman topluluklar olan; Adigeler, Abhazlar, Nogaylar ve Kırım Tatarları için de aynı görüş hakimdi.
◼ Bu amaç doğrultusunda Kuzey Kafkasya halklarının Osmanlı'ya göç ettirilmesi için gerekli çalışmalara başladılar. Bu faaliyetler tamamen insanlık dışı, kanlı eylemler olarak tarihe geçti.
◼ Müslüman halkların Osmanlı'ya göç etmelerini hızlandırmak amacıyla 1860 yılında, General Mihail Tarieloviç Loris-Melikov, İstanbul'a gönderildi.
◼ Amaç, Kuzey Kafkasya Müslüman nüfusunun Osmanlı Devleti'ne transferinin Rusya açısından yaşamsal bir önem taşıdığını İstanbul'daki Rus büyükelçisine izah etmekti.
