Türk lehçelerinde "yiğit" kelimesi
Bozkır kültürünün egemen olduğu Ötüken topraklarından dünyaya açılan Türkler, özgürlüklerine fazlasıyla düşkündür. Tüm zorlu koşullara göğüs germiş ve yüzyıllar boyu düşman saldırılara karşın hayatta kalmayı başarmışlardır. Savunma mekanizmalarının oldukça gelişmesi kullanılan dile de yansır ve bunun sonucunda kahraman, alp, yiğit ve daha pek çok "övgü dolu" kelimeler ortaya çıkmıştır.
Önceki Resimler için Tıklayınız
UYGUR TÜRKÇESİ
Yiğit - Jigit/Batur
🔹 Güneydoğu Türk lehçelerinden birini de Uygur Türkçesi temsil etmektedir. Bu lehçede Eski Türkçeden alınmış sözcükler bulunmaktadır.
🔹 Örneğin "yiğit" sözcüğü bu lehçede "jigit" olarak karşılık bulmaktadır. Kelime başındaki /y/ sözcüğü /j/ harfine dönmektedir. Kelime ortasındaki /ğ/ harfi de /g/ harfine evrilir. Bunun yanı sıra "batur" sözcüğü de yiğit manasına gelmektedir.
➡ Jigitliq nahxalarni köp çirayliġirak.
➡ Yiğitlik şarkıları çok güzel.
KAZAK TÜRKÇESİ
Yiğit - Jigit/Batır
🔹 Kuzeybatı Türk lehçelerinin belki de en yaygın olanı Kazak Türkçesidir. Bu lehçe, Eski Türkçe sözcükleri diğerlerinde olduğu gibi bünyesinde barındırmaktadır.
🔹 Bu lehçede "yiğit" sözcüğünü "jigit" karşılar. Kazak Türkçesinin morfolojik özelliklerinden biri de kelime başı /y/ harfinin /j/'ye dönüşmesidir.
➡ Kökpar tarttı jigitter, Jurttıñ böri jaqsılıqtan ümitker.
➡ Kökpar oynayan yiğitler, oyuna yurdun kurdu gibi istekli.
KIRGIZ TÜRKÇESİ
Yiğit - Batır/Cigit
🔹 Kuzeybatı yani Kıpçak Türklerinden olan Kırgızlar, Türk lehçelerinde morfolojik farklılığın bariz görüldüğü Türkçelerden biridir. Bu lehçe, Kazak Türkçesine benzerliği bilinmektedir.
🔹 Kırgız Türkçesi'nde "yiğit" sözcüğünü "cigit" ifadesi karşılamaktadır. Aynı zamanda daha çok "kahraman" manasına da gelen "batır" sözcüğü de kullanılır.
➡ Cakşı kız cakadagı kunduz, cakşı cigit köktögü cıldız.
➡ İyi kız yakadaki samur, iyi yiğit gökteki yıldız.
Kırgız Türkçesi atasözü
TATAR TÜRKÇESİ
Yiğit - Yigit/Batır
🔹 Kıpçak Türkçesinin en kuzeyde kalan lehçelerinden biri olan ve iki kola ayrılan Tatar Türkçesi, kuzeybatı Türk lehçeleri grubunda yer almaktadır.
🔹 Tatar lehçesinde "yiğit" sözcüğü "yigit veya batır" keliemeleri karşılamaktadır.
➡ İr yigit üyde tuvar, yavda ülir.
➡ Er yiğit evde doğar, savaşta ölür.
Kazan Tatar Türkçesi atasözü
Ortak değerlerimiz "vatan"
BAŞKURT TÜRKÇESİ
Yiğit - Yiğit/Batır
🔹 Tatar Türklerine komşu olan Başkurt Türkleri, Rusya Federasyonu içinde özerk bir cumhuriyettir. Bu lehçede Eski Türkçe kelimeler bulunmaktadır.
🔹 Örneğin Başkurt Türkçesinde "yiğit" sözcüğü Türkiye Türkçesindeki gibidir yani kullanımı aynıdır.
➡ Zayatülak matur bulıv menan berga bala saktan uk batır za bulğan. Uyın uynağanda ızğış-falan sıkha, üz tisterzaren kıyratıp alıp barır ine, ti.
➡ Zayatülek, yakışıklı olmasının yanında daha çocuk yaşından itibaren kahraman da olmuş. Oyun oynarken kavga filan çıksa, akranlarını vurup dövermiş.
