Arama
Kadir Gecesi edebiyatımızda nasıl yer aldı?
Kur'an-ı Kerim'in indirilmeye başlandığı gece olan Kadir Gecesi, dini, sosyal, kültürel ve manevi manaları içeren kendine has bir anlam dünyasına sahiptir. Bu gece, özellikle bizim toplumumuzda ibadetlere birtakım ritüel ve geleneklerin de eklenmesiyle kendisine özel bir gündem oluşturur. İslami kültürün yoğun olarak varlığını sürdürdüğü Osmanlı'da da şairler bu gecenin manevi havasına şiirlerinde yer verdi. İşte bin geceden hayırlı Kadir Gecesi'nin kalem ve kağıtlara estetik yansıması…
On bir ayın sultanı olarak nitelendirilen Ramazan, kültürümüzde dini kimliğin yanı sıra sosyal bir manaya da bürünerek çok katmanlı bir anlam dünyasına kavuşmuştur. Edebiyatımızda Ramazan konusu birçok araştırmacı tarafından ele alındı, Ramazan ayı; dini, sosyo-kültürel ve manevi açılardan incelendi.
"Kadir gecesi, İslam kültüründe Kuran-ı Kerim'in indirildiği kutsal geceye verilen addır. Geceye adını veren kadir (kadr) kelimesi ise sözlükte "hüküm, şeref, güç, yücelik" gibi anlamlara gelir. Dini literatürde ise "leyletü'l-kadr" şeklinde Kuran-ı Kerim'in indirildiği gecenin adı olarak kullanılır. Aynı adı taşıyan 97'nci sure bu gecenin fazileti hakkında indi. Surede Kuran'ın Kadir gecesinde indirildiği ve sözü edilen gecenin bin aydan daha hayırlı olduğu belirtilir.
Kadir Gecesi ile ilgili ifade, kavram ve hatırlatmalar büyük çoğunlukla Kadir Suresi'nde zikredilen gecenin mahiyetiyle ilgili kavramlardan oluşur. Kadir Suresi Mekke'de indirilmiş 5 ayetlik bir suredir. Adını ilk ayette geçen kadr, yani Kadir Gecesi kelimesinden almıştır. Kadir, "mevki, şeref, değer, azamet" manalarına gelir.
"Bin aydan daha hayırlıdır Kadir Gecesi", "O gece Rablerinin izniyle Ruh ve melekler her türlü iş için iner de iner", "Artık O gece bir esenliktir gider… Tâ tan ağarana kadar" ayetleriyle kesinleştirilen Kadir Gecesi'nin kutsiyeti ve önemi toplum tarafından göz ardı edilmemiş, İslami yaşam dairesinde Kadir Gecesi kendi anlam dünyasını oluşturan en önemli gece olarak değerlendirilmiştir.
Kadir Gecesi'nin Kuran-ı Kerim ve hadislerle kesinleştirilmiş olan kıymeti, İslami kültür dairesindeki toplumlarda özellikle de bizim toplumumuzda takdir edilmiş, bu gece diğer kutsal gecelerin içinde farklı bir özellik kazanmıştır. Dini kutsiyetinin yanında önemli bir sosyal gündem oluşturan Kadir Gecesi çerçevesinde ritüellerle şekillenen bir takım gelenekler oluşmuştur. Ramazan ayını ibadet-gelenek çerçevesinde birleştiren Türk-İslam kültürü Kadir Gecesine dini-şer'i kimliğinin yanı sıra geleneksel birtakım fonksiyonlar da yüklemiştir.