Arama
Fatih Sultan Mehmet'in Hafız-ı kütübü: Molla Lütfi
On beşinci yüzyılda yaşamış, Fatih Sultan Mehmet'in hem arkadaşı hem de hafız-ı kütübü idi. Sinan Paşa ve Ali Kuşçu'dan dersler aldı. Kendisine Mevlâna Lüfullah diye de hitap edilirdi. Sarışın olduğu için Sarı Lütfü adı ile de ünlüydü. Taşköprizâde'nin "eşi bulunmaz, üstün kişiliğe sahip rakipsiz bir âlim" dediği Molla Lütfi, medeni cesaretin en parlak örneğini veren ve sonunda bunu hayatı ile ödeyen bir âlimdi. Ömrü ilim kapısında hizmetle geçen bu vefakâr dimağ, her gün aynı tazelik ve enerji ile öğrencilik kimliği göstermekten geri kalmadı.
Asıl adı Lutfullah olup Molla (Sarı, Deli, Maktul) Lutfi diye tanındı. On beşinci yüzyılın başlarında doğduğu ileri sürülürse de Mecdî'nin verdiği bilgiye göre hocası Tazarru'nâme sahibi Sinan Paşa'nın 844 (1440) yılında doğduğu dikkate alındığında 850 (1446) civarında dünyaya geldiği tahmin edilebilir.
Tokat'ta doğduğunu bizzat kendisi söyleyen Molla Lutfi, ilköğrenimini çağının âlimlerinden olan babası Kutbüddin Hasan'ın yanında gördü. Daha sonra İstanbul'a giderek Sinan Paşa'dan mantık, felsefe, kelâm ve onun yönlendirmesiyle Ali Kuşçu'dan matematik okudu.
Hoca-talebe ilişkisinin ötesinde Sinan Paşa ile dost ve muhtemelen akraba olan Molla Lutfi 875 (1470) yılında vezirlik makamına gelen hocasının tavsiyesiyle Fâtih Sultan Mehmet tarafından saray kütüphanesine hâfız-ı kütüb olarak tayin edildi. Böylece buradaki nâdir eserleri inceleme imkânı elde edip birçok ilim dalında görüş bildirecek bir düzeye ulaştı.
Bu sırada padişahla da -şakalaşacak kadar- yakın dostluk kurdu. Ancak bu dostluk uzun sürmedi; vakıf kitaplarına hıyanet suçlamasıyla önce kütüphaneden uzaklaştırılıp müderris yapıldı, ardından ta'zîr cezasına çarptırılarak hapse konuldu.
Daha sonra görevine iade edildi ve Sinan Paşa'nın padişahla arasının açılıp Seferihisar'a sürülmesi sırasında onunla beraber gitti. Beş yıl sonra Fatih'in ölümünün ardından yine Sinan Paşa ile birlikte İstanbul'a döndü ve II. Bayezid tarafından Bursa Yıldırım Bayezid (veya Sultan Murad) Medresesi müderrisliğine tayin edildi.