Yediğimiz her yemekten aynı tadı almayız. Hatta bazen aynı tencereden konmuş iki ayrı tabak bile farklı zamanlarda bize değişik lezzette gelir.

Dostlarla güle oynaya yediğimiz mütevazı bir yemeği, şatafatlı ve zengin bir sofradan daha doyurucu olarak algılarız.

Öyleyse yemeği hangi faktörler lezzetli hale getirir? Bu prensipleri sıralarsak:

* Vakit ve emek harcanmış yemek daima lezzetlidir. Yemeği yaparken aşçı her aşamada özen göstermeli, zevkle ve severek, isteyerek hazırlamalıdır. Muhabbet ve emek katılmış yemekleri yemek ayrı bir tat, ayrı bir haz verir.

* Yemek bol, değişik ve elbette kaliteli malzeme ile hazırlanırsa daha lezzetli olacaktır.

* Materyalist zihniyetlere elbette ispatlayamayız ama şu da bir gerçektir: Helâl ve alın teri ile kazanılmış gelir harcanarak önümüze konmuş yemeğin lezzeti gerçekten farklıdır.

DOĞAL ÜRÜNLER LEZZETİ ARTIRIR

* Rafineri olmayan, hormon kullanılmamış doğal malzemelerden yapılan yemekler elbet daha lezzetlidir. Margarin yerine halis tereyağı veya sızma zeytinyağı; beyaz un yerine tam (komple) un kullanılırsa tabii ki farklı lezzetler elde ederiz. Suni gıdalarla ve otomatik yetiştirilen çiftlik tavuğunun eti ve yumurtası, köyde serbestçe beslenen tavuğunkinden ayrı tat verecektir. Suni gübre ve hormonsuz yiyeceklerin lezzeti yine farklıdır.

* Cömert ve yedirmeyi seven birinin verdiği ziyafet ile cimrinin zoraki sunduğu yemeğin lezzeti, yine kıyas kabul edilmez.

* Sofranın başına ailecek veya sevdiğimiz insanlarla oturup neşeli ve yararlı sohbet eşliğinde yemeğimizi yersek yemeğin lezzeti daha artacaktır.

* İyice çiğneyerek, vakit kısıtlaması olmadan, yavaş yavaş tadı çıkartılarak yenen yemek; ayaküstü atıştırılan fastfood gıdalardan daha haz verici ve lezzetlidir.

* Acele, yorgun, rahatsız, mutsuz veya üzgün bir zihin durumunda yersek besinimiz düzenli şekilde sindirilmeyecek ve tüm besleyici değeri azalabilecektir. Zihin hayal kırıklığı içinde olduğu zaman, tüm beden de aynı durumda olacaktır. Bu yüzden mümkün olduğu kadar sakin bir halde, huzurlu ve mutlu bir ortamda yemeğimizi yediğimizde yediklerimizden daha tat alırız.

* Yemeğin lezzetini sadece dilimizle anlamayız. Ayrıca kokusu da önemlidir. Güzel kokan yemek ayrı bir lezzet verir.

ŞÜKÜR AYRI BİR LEZZET KATAR

* Ağzımıza attığımız her lokmada, bahçeden gıdanın toplanmasından başlayarak önümüze gelene kadarki aşamalarda emeği geçenlere ve ikram edene içimizden teşekkür etmek, tabii ki bu nimetleri bize lütfeden Rabbimize şükretmek yine duyduğumuz lezzeti artıracaktır.

* Yemeğe bizi nimetlerle donatan Rabbimizin adıyla başlamak ve yine O'na hamdederek bitirmek yemeğin tadını, lezzetini çoğaltan başka bir unsurdur. Mevlevî dergâhlarında yemeğin bitiminde, "Biz seyri süluk yolundaki süflileriz. Kâinatın padişahının sofrasında yemek yiyenleriz. Yarabbi, bu kâseyi, bu sofrayı daimi kıl" anlamında dua edilmesi bir örnektir.

* Yemek yerken televizyon kapalı olmalı, başka bir iş yapmamalıdır. Dikkatimizi yediğimiz her lokmanın lezzetini almaya yöneltelim. Böylelikle yemeğin daha bir lezzetli geldiğini görürüz.

* Bazı yemekleri kaşık çatal kullanmadan bizzat elimizle yemek, yine farklı bir lezzet almamızı sağlayacaktır. Meselâ ben kavurma eti veya sucuklu yumurtayı ekmeğime banarak yerim. Yoksa aldığım tat eksik olur.

* Rastgele değil de iyice acıktığımızda sofraya oturursak muhakkak ki yediğimizden daha bir lezzet alırız.

* Elbette küçüklükten beri alıştığımız yemekler (damak tadına uygun deniyor buna) ayrıca lezzetli gelir bize. Belki bu yüzden annemizin yaptığı yemeklerin üstüne hiç yoktur.

* Son olarak yemeklerin tabaklara ve masaya yerleştirilmesi de önemlidir. Estetik bir zevkle donatılmış sofrada yemek yemek, inanın daha lezzetli olacaktır. Karışıklık içindeki bir masada yemek yiyorsak, bu kargaşa sakinlik ve huzur içinde yenilenin aksine, yemeğin tadını kaçıracaktır.

Allah, şükrünü eda ettiğimiz, helalinden ve bol lezzetli gıdalarla geçecek bir ömür sürdürmemizi nasip etsin.

Prof. Dr. Sefa Saygılı