Türk kırmızısının sırrı
Türkler ile bağdaştırılan pek çok nesne ve sembol bulunuyor. Bunlardan en farklısı ise şüphesiz Türk kırmızısı adı verilen bir boya... İngiltere ve Fransa'yı birbirine düşüren bu renk, adeta 15. ve 16. yüzyıllarda bir yarışa sahne oldu. Casusların peşine düştüğü bu boya neden bu kadar önemliydi? Sizler için Türk kırmızısının hikayesini araştırdık.
🔺 Osmanlı İmparatorluğu, 15. ve 16. yüzyıllarda yükseliş dönemini yaşamıştır. O zamanlar dünya devleri birbirleriyle eşyalar üzerinden rekabet etmektedir ve rekabet malzemesi o yıllarda bir renk olmuştur.
🔺 Osmanlı Devleti ise istemeden de olsa dünya piyasasındaki bu yarışa eklenmiştir. Dönemin süper güçleri Fransa ve İngiltere, Türk kırmızısını bir türlü tutturamamışlardır.
🔺 Kırmızının en ihtişamlı tonu olan bu renk, kökboya bitkisi Rubia tinctorumdan elde edilmekte. Kökboyanın boyacılıkta kullanılan kökleri 3-4 yıllık gelişme sürecini tamamlamış bitkilerden yapılır.
🔺 Kökboya bitkisi ile elde edilen kırmızı, diğer maddelerden yapılan renklere nazaran daha kalıcıdır. Aynı zamanda sabit ve estetiktir. Bahsi geçen bitki, toprak altında ne kadar durursa boyar maddesi de o kadar artar.
🔺 Üretildiği günden itibaren Türk kırmızısı, Osmanlı saraylarında yerini almıştır. Devlet-i Aliyye'nin hemen hemen her üyesinin tercih ettiği bir renktir. Bilhassa padişahların kullandığı bu renk aynı zamanda zenginliğin simgesidir.
🔺 Saray kırmızısı olarak da isimlendirilen bu renk; gücün, yönetimin, erkliğin ve hakimiyetin rengidir. İşte, bundandır ki Avrupalılar bu rengin peşine düşmüştür.
🔺 Edirne kırmızısı olarak da bilinen Türk kırmızısı diğer Avrupa ülkelerince defalarca denenmiş ama bir türlü Osmanlının kırmızı tonu tutturulamamış. İngiltere de bu yüzden Hindistan'dan Türk kırmızısını denemeleri için talimatlar vermiştir.
🔺 Türk kırmızısı rengine en çok yaklaşan ülke Hindistan olmuştur. İngiltere her ne kadar bu rengin reçetesine çok yaklaşmış olsa da denendiğinde yine sonu hüsranla sonuçlanmıştır.
➡ Bulunan renk, Edirne kırmızısı değildir. Türk kırmızısı kolay elde edilemeyecektir.
🔺 Evet, bu renk 38 aşamadan geçerek "Türk kırmızısı" halini alır. İşte bu yüzden bu renk oldukça kıymetlidir. Bundan ötürü kırmızının formülü, devlet sırrı olarak görülmüş; titizlikle korunmuş ve sandıklarda muhafaza edilmiştir. Fransız casuslar bu rengin nasıl elde edildiğinin peşine düşmüş, yıllarca bunu araştırmışlardır.
