Arama
Özel dosya: Osmanlı'nın İstanbul'da bilinen ilk şehitliği
Rumeli Hisarı'nın inşası sürecinde Bizans içine gerçekleştirilen akınlarda şehit olan askerlerin defnedildiği Nafi Baba Tekkesi haziresi, Osmanlı'nın İstanbul'da bilinen ilk şehitliğidir. "Şüheda Kuyusu" olarak bilinen bölge günümüzde Boğaziçi Üniversitesi Güney Kampüs sınırları içerisinde bulunuyor. Muhtelif dönemlerde öne çıkan bir mekan olan Nafi Baba Tekkesi'ni ve Osmanlıların İstanbul'daki ilk şehitliğini sizler için araştırdık.
◼ "Şüheda Taşı" olarak adlandırılan bu mezar taşı, Boğaziçi Üniversitesi tarafından Kültür Mirası Müzesi'nde muhafaza edilmektedir.
🔹 Boğaziçi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümü emekli profesörü Günay Kut ile yine Boğaziçi Üniversitesi Tarih bölümü profesörlerinden Edhem Eldem Rumelihisarı Şehitlik Dergâhı Mezar Taşları adını verdikleri bir kitap telif ederler. Bu kitapta dergâh haziresinde pek çok önemli zatın medfun olduğu zikredilir.
Mehmed Abdünnâfi Baba
◼ Mehmed Abdünnâfi Baba 1834 yılında Şehitlik Tekkesi'nde dünyaya gelir. Batı düşüncesi ve yaşam tarzına olan yakınlığıyla geleneksel şeyhliğin dışına çıkar. Arapça ve Farsça okuryazarlığının yanı sıra İngilizce ve Fransızca da bilmektedir.
🔹 Besim Atalay, inkılaptan önce Bektaşîliğin son temsilcisi olan Nâfi Baba'nın din ve ahlâk sistemine "riayet eden ıslahat yanlısı bir düşünür" olduğunu söyler.
Bedrettin Efendi
◼ Dergâhın kurucusu Hacı Bayram Velî'nin halifelerinden biri olan Bedrettin Efendi'dir. İlkin Bayramî olan Şeyh Bedreddin, Nafi Baba sülalesinin bilinen ilk ceddi olup Peygamber Efendimiz'in (SAV) torunu Hz. Hüseyin'in (RA) soyundan gelmektedir.
🔹 Bedreddin Efendi'nin Fatih Sultan Mehmed'in hocası Akşemseddin'in de arkadaşı olduğu bazı dönem eserlerinde geçmektedir.
◼ Bedrettin Efendi'nin soyundan gelenler dergâhın faaliyetlerini sürdürür. Ancak dergâh asıl ününe Abdünnâfi Baba'nın postnişinliği zamanında kavuşur.
🔹 Sultan II. Mehmed fetihten önceki ilk Otağ-ı Hümayun'u buraya kurdurur. Fetih müjdesine erebilmek için ilk dualar burada yapıldığı için bahsi geçen mahal "Dua Meydanı" olarak anılır.
Postnişin ne demek?
Farsçada post anlamına gelen "pûst" ile oturan anlamındaki "nişîn" kelimelerinin birleşmesiyle oluşup "bir tekkede şeyhlik makamına geçen kimseyi ifade etmek" için kullanılır.
Nâfi Baba Tekkesi
◼ Tekkenin Rumelihisarı'ndan Zincirlikuyu'ya kadar uzanan arazisi özel bir statüyle Fatih Sultan Mehmed tarafından Nâfi Baba ailesine verilir.
◼ Fakat tekke ve zaviyelerin kapatılmasıyla tekkedeki kitaplar ve el yazmaları olmak üzere bütün eşyalara el konulur. Tekke, 1940'ların ortalarına doğru bakımsızlıktan yıkılır.
🔹 Hâlihazırda Boğaziçi Üniversitesi İşletme Bölümü'nde öğretim üyesi olan Nâfi Baba'nın torunlarından Mehmet Nafi Artemel'in babası Âli Bey de bu tekkede dünyaya gelir.