Arama
Osmanlı'nın az bilinen üç özel alay birliği
Osmanlı'da 500 yıl süren bir gelenek olan Surre Alayı'nın, her yıl hacca gitmek isteyenlerle birlikte pek çok kıymetli eşya ile kutsal mekanlara gönderildiğini biliyor muydunuz? Ya da Abdülhamid'in güvenliğini sağlamak için 200 kişiden oluşan Söğüt Alayı'na girmek için, askerlerin son nefeslerine kadar sultana itaat ve sadakat göstereceklerine dair yemin etmelerinin yanında askerlerin, beş vakit namaz kılmaları gerektiğini? Sizler için, Osmanlı'nın az bilinen üç özel alay birliğini derledik.
Böylece 200 kişiden oluşan Söğüt Alayı, Söğüt Maiyet Bölüğü, Ertuğrul Alayı adlarıyla da anılan birliği, Anadolu'nun Bilecik, Söğüt, ve Eskişehir bölgelerinde yaşayan; mertliği, cesareti ve ahlakı bakımından Abdülhamid'in dikkatini çeken gençler tarafından oluşturuldu.
Haremeyn'e surre gönderilmeye ne zaman başlandığı tam olarak belli olmamakla birlikte bu âdetin Abbasî Halifesi Mehdî-Billâh zamanında ortaya çıktığı görüşü hâkimdir.
Aynı dönemde hac yollarının güvenliği, hac güzergâhı üzerinde bulunan su kuyularının bakımı, hacıların konaklama vb. ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla bazı tedbirlerin alındığı da bilinir. Haremeyn'e her yıl düzenli biçimde surre gönderilmesi ise Abbasî Halifesi Muktedir-Billâh döneminde (908-932) başlandı. Daha sonra Fatımîler, Eyyübîler ve Memlüklüler tarafından da surre geleneği devam ettirildi.
Osmanlı Devleti'nin yıkılışına kadar devam eden güzel geleneklerden olan Surre Alayı, İslam topluluklarının arasında bir muhabbet ve hürmet bağı oluşturdu.
İkinci Abdülhamid'in özel güvenliğini "öz hemşerilerim" dediği Söğüt Alayı'na mensup Türk çocukları sağladı. Bu özel muhafız alayının mensupları Karakeçili ailesinin çocuklarıdır. Sultan İkinci Abdülhamid, bu alay ile yakından ilgilenirdi ve onlara çok güvenirdi. Çünkü onlar devleti ayakta tutan Karakeçili aşiretinin mensupları ve Osmanlı hanedanının akrabalarıydı.
Osmanlı Devleti'nde ilk bilinen Surre Alayı Yıldırım Beyazıd tarafından Edirne'den gönderildi. Gönderilen hediyeler arasında 80.000 altın da vardı. Bu geleneği Çelebi Mehmet, İkinci Murat Han ve Fatih Sultan Mehmet artırarak devam ettirdi. Yavuz Sultan Selim döneminde halifeliğin Osmanlı'ya geçmesiyle bu daha da sistemleştirildi. Haremeyn-i Şerif'e her şeyin en güzelini layık gören Osmanlı, surre alaylarına özellikle dikkat ediyordu.
Osmanlı padişahları, 923'te Haremeyn'in Osmanlı yönetimine girmesinden itibaren surreyi düzenli biçimde gönderdiler. Bu anlamda ilk surrenin daha Yavuz Sultan Selim Kahire'de iken yollandığı bilinmektedir.
İkinci Abdülhamid'in seneler boyu başkatipliğini yapmış olan Tahsin Paşa, Söğüt Alayı'nın mensupları hakkında hatıralarında şöyle bahsetti:
"Yıldız Sarayı'nda yaşamış olanların her çeşidini, ahlaki davranışların her rengini, iyilik ve kötülüklerin her derecesini görmüş bir insan sıfatıyla şunu söylemeyi kendime vicdan borcu bilirim ki; damarlarında Türk neslinin temiz ve mübarek kanı dolaşan Karakeçili bölüğünden hiçbir fert, hiçbir şekil ve surette ne şahsen, ne de birisine aracı olarak fenalık etmemiş ve fenalığa alet olmamıştır. Bunlar Yıldız Sarayı'na bir kaya gibi girdiler, dönüş zamanı geldiğinde yine bir kaya gibi tertemiz ve lekesiz çıktılar. Allah kendilerinden razı olsun!"