Osmanlı mirası Mostar Köprüsü
Bir şehri birbirine bağladığı gibi koca bir coğrafyayı da birbirine bağlayan Mostar Köprüsü, 16. yüzyıldan bu yana gönül coğrafyamız anıldığında akla gelen ilk sembollerden biri. Osmanlı mimarisinin aşılmaz ismi Koca Sinan'ın talebesi Mimar Hayreddin'in 1566 tarihinde inşa ettiği köprü, 1993'de canice yıkılsa da tekrar yapıldı. 2004 yılında tekrar inşa edilen köprü Anadolu ve Balkanlar'ı birbirine bağlamayı sürdürüyor.
◾ Yapılar sadece bir şehre ait olmakla sınırlı kalmaz. Aynı zamanda düşüncenin, sanatın, yaşayışın ve hakikatin de sözcüsü olarak karşılık bulmuşlardı.
◾ Atalarımız bu anlayışla hareket ediyordu. Ahmet Hamdi Tanpınar bu durumu büyük eseri Beş Şehir'de şu veciz cümle ile anlatıyordu:
"Cedlerimiz inşa etmiyorlar, ibadet ediyorlardı. Maddeye geçmesini ısrarla istedikleri bir ruh ve imanları vardı. Taş, ellerinde canlanıyor, bir ruh parçası kesiliyordu."
◾ Osmanlıların adeta nakış nakış işlediği Balkanlar baştan aşağı bir estetik, asalet ve dirayet yüklü coğrafya haline gelmişti. Bu süreç Balkan Savaşları'na dek sürmüştü.
◾ 19. yüzyılda bölgedeki toprakların parça parça Osmanlı idaresinden çıkmasıyla beraber büyük bir katliam süreci başladı. İnsanlar dinlerinden dolayı öldürüldü, birbirinden güzel eserler İslam ruhunu yok etmek için imha edildi.
◾ Bosna Savaşı esnasında evvela Sırpların saldırdığı, sonra Hırvatların hedef aldığı ve yıktıkları Mostar Köprüsü, sadece bir köprü değil Anadolu'yu Balkanlar'a bağlayan bir görünmez bağdı. Savaşın ardından köprünün siluetine denk gelecek şekilde dağa dikilen haç, İslam'a karşı acziyetlerinin açıkça kabulüydü.
Bosna Savaşı nedir?
1992 - 1995 yılları arasında süren Bosna Savaşı, Dayton Antlaşması ile sona ermişti. Savaş esnasında Saraybosna Kuşatması ve Srebrenitsa Katliamı gibi büyük insan hakkı ihlalleri yaşandı.
◾ Bulunduğu konum, yapısı ve hayran bırakan doğallığı ile dünyanın en güzel köprülerinden biri olarak anılan Mostar Köprüsü 16. yüzyılda büyük usta Mimar Sinan'ın çırağı Mimar Hayreddin tarafından inşa edilmişti.
◾ Büyük seyyahımız Evliya Çelebi'nin seyahatnamesinde övdüğü ve "benzersiz" olarak ifade ettiği köprü, Neretva Nehri'nin Osmanlı Gerdanlığı olarak bilinmekte.
◾ Etnik ve kültürel olarak Bosna'nın en çeşitli şehirlerinden olan Mostar'ın simgesi olan köprü, 11 yıllık kesintiye rağmen beş asırdır Mostar'ın iki yakasını bir araya getirmeyi sürdürmekte. Şehrin simgesini inşa eden mimar ise, büyük Osmanlı mimarı Koca Sinan'ın yanında yetişen Mimar Hayreddin idi.
Mimar Hayreddin kimdir?
16. yüzyılın ortalarında Mostar şehrine bir köprü yaptırmak isteyen Hersek Beyi Hüseyin Paşa'nın isteği ile Mimar Sinan tarafından gönderilen Mimar Hayreddin, Mimar Sinan'ın yanında olan ve yetiştirdiği mimarlardan biri idi.
