Arama
Soğuk Savaş Döneminin Ekonomik Stratejisi: Marshall Planı nedir?
76 yıl önce bugün ABD Kongresi'nde onaylanan Marshall Planı, bir ekonomik yardım programıdır. Resmi adı "Avrupa Kalkınma Programı" olsa da dünya genelinde ABD Dışişleri Bakanı George Marshall'a ithafen "Marshall Planı" olarak bilinir. Bu planın görünürdeki amacı, Avrupa'nın savaş sonrası siyasi ve ekonomik yeniden yapılanmasını amaçlamaktadır. Marshall Planı ile ABD'nin çıkarları, Sovyetler'in bu plana karşı hamlesi ve Avrupa üzerinde yeniden bir denge kurma çabalarının Türkiye'deki yansımalarını sizler için araştırdık.
◾ Marshall Planı, II. Dünya Savaşı sonrasında ABD tarafından Avrupa ülkelerine sunulan bir ekonomik yardım programıdır.
◾ II. Dünya Savaşı sonrasında 1947'de önerilmiş ve 1948 ile 1951 yılları arasında uygulanmıştır. Bu paketten 16 Avrupa ülkesi faydalanmıştır. Bu yardım planı ABD'ye toplamda 15 milyar dolara mal olmuştur.
◾ "Avrupa Kalkınma Programı" (European Recovery Program) resmi adı olsa da dünya genelinde ABD Dışişleri Bakanı George Marshall'a ithafen "Marshall Planı" olarak bilinir
◾ ABD'nin askeri ve siyasi alanını temsil eden Truman Doktrini'nin ekonomik ayağı olarak kabul edilir.
◾ Marshall Planı'nın görünürdeki temel amacı, Avrupa ülkelerinin ekonomilerini yeniden inşa etmelerine, hükümetlerini istikrara kavuşturmalarına ve yaşam standartlarını iyileştirmelerine yardımcı olmak için mali ve teknik yardım sağlamaktı.
◾ Bu amaçla 16 Avrupa ülkesine 13 milyar doların üzerinde ekonomik ve teknik yardım sağladı. Bu yardım hibeler, krediler ve altyapı geliştirme, ticaret ve sanayiye yönelik kaynaklar şeklinde geldi.
◾ İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa, geniş çaplı yıkım, ekonomik istikrarsızlık, gıda ve temel ihtiyaçlar temini sorunlarıyla ve komünist etki tehdidiyle karşı karşıya kalmıştı. Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa'daki bu ekonomik ve siyasi istikrarsızlıktan endişe duyuyor, komünizmin bölgede yayılmasını önlemek istiyordu.
◾ Sovyetler Birliği'nin bölgedeki hakimiyetinden duyduğu bu endişe sonucunda ABD Kongresi, Avrupa devletlerini içinde bulundukları durumdan ekonomik bir yardım programıyla kurtarmayı amaçlamıştır. ABD bunu yaparak ekonomik refahı, siyasi istikrarı teşvik etmeyi ve komünizmin yayılmasını caydırmayı umuyordu.
◾ Marshall Planı, Avrupa'daki devletlere geri ödemesi olmayan bir hibe programı adı altında verilmişti. Ancak bu programa dahil olmak için istenilen bazı koşullar söz konusuydu.
◾ Yardımı alabilmek için Avrupa ülkelerinin birbirleriyle ve ABD ile iş birliği yapmalarını koşulu en önemli şarttı. Ayrıca, istikrar ve büyümeyi teşvik etmeyi amaçlayan ekonomik reformları uygulamaya karar vermeleri gerekiyordu.