Anadolu alpereni: Müeyyedzade Abdürrahman Efendi
Anadolu'nun kaderine etki etmiş âlim ve bürokrat bir kimse olan Müeyyedzade, yetiştirdiği öğrencileriyle de Osmanlı Devleti'nin ilim hayatına büyük katkılarda bulundu. II. Bayezid'in himayesinde İstanbul'da sürdürdüğü ilmi çalışmalarının yanı sıra devlette aldığı kadılık ve kazaskerlik görevleriyle de bürokratlık yaptı. Gelin, bu çok yönlü alimin hayatına birlikte bakalım.
Önceki Resimler için Tıklayınız
YAVUZ SULTAN SELİM'İN ÖVDÜĞÜ ALİM
🔷 Osmanlı tarihinin üç büyük hükümdarı Fatih Sultan Mehmet, II. Bayezid ve Yavuz Sultan Selim döneminde yaşayan Müeyyedzade Abdurrahman Efendi, padişahların övgüsünü aldı.
🔷 II. Bayezid'in himayesinde Osmanlı'da çeşitli çalışmalar yaptı. Padişahın vefatından sonra oğlu Yavuz Sultan Selim döneminde de çalışmalarına devam etti. Sultan Selim onun için, "Ne yazık ki son zamanına yetiştik" diyerek Müeyyedzade'nin faziletine işaret eder.
MÜEYYEDZADE'NİN ÖĞRENCİLERİ
▶ Büyük alim ve devlet adamı olan Müeyyedzade'nin öğrencileri, daha sonraki dönemlerde Osmanlı ilim ve kültür hayatına etki edecek önemli isimlerdi. En meşhur talebeleri şunlardı:
▶ Osmanlı şeyhülislamı ve tarihçi Kemalpaşazade
▶ Osmanlı şeyhülislâmı, hukukçu ve müfessir Ebüssuud Efendi
▶ Büyük müderris ve şair Hafız-ı Acem
▶ Divan şairi Zâtî
▶ Divan şiirini temelini atan isimlerden Necati Bey
Eserleri
▶ Mecmaʿu'l-fetâvâ (Mecmûʿatü İbni'l-Müʾeyyed, Müeyyedzâde Cöngü): Fıkıh kaynaklarından derlediği bir mecmûasıdır.
▶ Risâle fî taʿzîmi'n-nebî: Efendimiz (SAV) hakkında yazdığı eseri
▶ Tergībü'l-lebîb: Burhâneddin el-Mergīnânî'nin el-Hidâye'sinin şerhi niteliğinde hacimli bir eserdir.
▶Risâle fi'l-cüzʾi'lleẕî lâ yetecezze: İslam düşünce tarihinde atomculuk tartışmaları üzerine yazdığı eseridir.
▶ Risâle fi'l-mevcûdâti'l-ḫâriciyye: Eserde varlıklar ve mahiyetleri gibi kelâm, felsefe ve mantık konularına temas edilmektedir.
▶ Risâle fî halli'ş-şübühâti'l-ʿâmme: Şehzade Korkut'a sunulan mekan ve hareket ilişkisini ele aldığı eseridir.
▶ Risâle fi'l-hac: Molla Lutfî'nin Risâle müteʿallika bi-âyeti'l-hac adlı eserine reddiyedir.
▶ Risâle fî müşkilâti mesâʾili ʿilmi'l-ferâʾiz: İslam miras hukukunu konu alan eseri
▶ Hâşiye ʿalâ Hâşiyeti Mîr Ebi'l-Feth ʿalâ Şerhi Âdâbi'l-ʿAdudî: Adudüddin el-Îcî'nin Âdâbü'l-baḥs̱ adlı eserine Mîr Ebü'l-Feth Muhammed'in yaptığı hâşiyenin açıklamasıdır.
▶ Risâle fî Risâle fî hikmeti't-tahrîr ve Risâle fî naḳżi'l-vużû
MÜEYYEDZADE NEDEN ÖNEMLİ?
🔷 Doç. Dr. Eşref Altaş, "Müeyyedzade Anadolu'da nelere sebep olmuştur?" sorusunu şöyle cevapladı:
🔷 "Kitap sevgisi, özel nüshalara olan ilgisi, yazılı kültürü desteklemesi ve taşıması, himaye ettiği kimseler, bilime verdiği destek önemli. Sadece şekli bir destek değil akrabalık kuracak derecede kuvvetli olan ilişkisiyle yani Kastalani'nin kızıyla evlenmesi ve kendi kızını Ebussuud ile evlendirmesi şeklinde bağlantı kurması oldukça mühim. Çok hareketli bir isim. Doğu ile Batı sentezini yapıyor. Bilgi peşinde koşuyor. Peygamberi manevi merkez haline getirmesiyle "Göğeren" sıfatıyla uyumlu biri."
