Arama
12 maddede Avrupa üniversitelerinin Müslüman kökenleri
Birçoğumuzun lisans veya yüksek lisans diploması aldığı veya alma hayali kurduğu köklü Avrupa üniversiteleri ilk kez 12'nci yüzyılda ortaya çıktı. Peki, Güney İtalya'dan İngiltere'ye doğru hızla yayılan bu üniversitelerin, nasıl ortaya çıktığını hiç düşündünüz mü? Oxford, Padova ve Bologna gibi ünlü Avrupa üniversitelerinin kökenlerinin Müslümanlara dayandığını biliyor muydunuz? 12 maddede Avrupa üniversitelerinin Müslüman kökenlerini sizler için derledik.
Dönemin Müslüman âlimlerinin en önemli özelliklerinden biri tecrübeye dayalı bir yaklaşımı benimsemeleri ve varsayımlarla hareket etmemeleriydi. Bu anlamda en büyük etkiyi İbn Rüşd gerçekleştirdi.
İbn Rüşd'ün Aristoteles'e yazdığı şerhler tüm kıtayı sarstı. Paris ile başlayan bu etki, Padova ve Bologna üniversitelerine kadar ulaştı. Bu gelişme ile din ve bilim arasında bir çatışma olmasına gerek olmadığı ortaya konuldu ve konu bütün olarak tartışmaya açıldı.
Dünyayı ve astronomiyi akılcı bir şekilde araştıran Müslümanlara ait bilgilerin ulaşmasıyla birlikte Avrupa'da yeni kurumlar ortaya çıkmaya başladı ve bu yeni fikirleri manastır duvarlarının arasında tutmak imkânsız hale geldi.
Bunun etkisiyle öğrenme buralardan katedral okullarına doğru kaydı. Manastırlarda belirli tarikatlara mensup sınırlı sayıda öğrenci bulunurken, katedral okulları uluslararası düzeyde şöhret kazanarak Avrupa genelinden öğrenciler çekmeye ve daha bağımsız ve özgür düşünürler yetiştirmeye başladı.
Bu anlamda önde gelen yeni kurumlardan bir tanesi de Fransız katedral okulu Chartres idi. Burada yapılan çalışmalar Rönesans'ın zeminini hazırlamış ve temelini atmıştı.
1140'lı yıllarda Chartresli Thierry'nin hocalığında öğrencilere bilimsel yaklaşımının İncil'deki Yaratılış Hikâyesi'yle tutarlı olduğu öğretilmişti. Başka bir deyişle dini söylem artık bilime karşı değildi.
Thierry, öfke dolu eleştirilere rağmen çığır açan bu yeni mefhumu son derece cesur bir şekilde öğretmeye devam etti.
Avrupa'da ortaya çıkan bu bilim ruhu aradığı cevapları, Thierry'nin de toplamaya bayıldığı Müslüman kitaplarında buluyordu. Thierry'nin özel kütüphanesinde Arapçadan tercüme edilmiş birçok kitap bulunuyordu.
Bu katedral okulları 12'nci yüzyılın sonlarına doğru üniversitelerin doğuşuna zemin hazırladı ancak üniversitelerin resmi olarak tanınması 13'üncü yüzyılın sonlarına kadar gerçekleşmeyecekti.
Sağlam referanslara sahip ve iyi araştırılmış materyallerin varlığı Avrupa'da yükseköğrenimi başlatmıştı.
Batı Avrupa'nın ilk üniversitesi İtalya'nın güneyindeki Salerno'da kuruldu ve 11'inci yüzyılın sonlarında Afrikalı Konstantinus'un gelişiyle en parlak dönemini yaşamaya başladı. Memleketi Tunus'tan beraberinde getirdiği zengin kütüphanenin bir kısmının denize düşerek kaybolduğu, ancak kurtardığı kitapları Latinceye tercüme ettiği rivayet edilir.
Avrupa'da ileri düzey tıp eğitimini başlatan şey bu kitaplardır, zira bunun öncesinde Avrupa'da bu tür araştırmalara erişim ya çok azdı ya da hiç yoktu.