Zamana meydan okuyan ilim merkezi: Koca Ragıp Paşa Kütüphanesi
Koca Ragıp Paşa, Osmanlı'nın önemli sadrazamlarından biriydi. Bürokrasinin en alt kademesinden başlayarak, yavaş yavaş devlet basamaklarını çıktı. Yıllarca memurluk, bürokratlık, diplomatlık ve valilik yaptıktan sonra sadrazam oldu. Edebi kimliğiyle de bilinen Koca Ragıp Paşa, çocukluğundan itibaren yazma eser topladı. Daha sonra, önemli miktarda para harcadığı bu kitapları kendi ismini verdiği kütüphaneye bağışladı. Gelin zamana meydan okuyan Koca Ragıp Paşa Kütüphanesi'ne daha yakından bakalım.
📌 Koca Ragıp Paşa, Osmanlı'nın önemli sadrazamlarından biriydi. Bürokrasinin en alt kademesinden başlayarak, yavaş yavaş devlet basamaklarını çıktı. Yıllarca memurluk, bürokratlık, diplomatlık ve valilik yaptıktan sonra sadrazam oldu. III. Ahmet, I. Mahmut, III. Osman ve III. Mustafa dönemlerinde görevlerini icra etti.
📌 1757 yılında sadrazamlığa getirilen Koca Ragıb Paşa, oldukça yetenekli bir yöneticiydi. Uzun süredir açık veren devletin bütçesi, aldığı tedbirler sayesinde dengelendi. Avrupa'ya karşı temkinli davranan Paşa, devletin Yedi Yıl Savaşları'na girmesini engelledi.
Cezayirli Hasan Paşa, Hamza Hamid Paşa, Halil Hamid Paşa, Ahmet Resmi Efendi gibi önemli isimleri himaye etti.
📌 Avrupa'yı yakından takip eden Koca Ragıp Paşa, Voltaire, Newton gibi birçok Batılı yazar ve bilim insanının eserini Türkçeye çevirtti. Edebi yanı o kadar kuvvetliydi ki Şeyh Galip ve Nedim'den sonra devrin en önemli şairleri arasında sayıldı. Şiirlerinde kullandığı Ragıb mahlası isminin önüne geçti.
📌Onun yazdığı beyitler darb-ı mesel olarak günümüzde de insanların hafızasında yer alır:
"Şecaat arz ederken merd-i kıbti sirkatin söyler"
"Tabibin olsa da kizbi, marizin sıhhatin söyler"
"Ehl-i feyzin eseri kalmasa da namı kalır"
"Eğer maksûd eser semısra'-ı berceste kâfidir"
"Ne ararsan bulunur derde devadan gayrı"
📌Devlet adamlığının yanında edebi kişiliğiyle de bilinen Koca Ragıp Paşa, okumaktan büyük zevk alırdı. Hayatı boyunca yazma eserler toplayan Paşa, bunun için ciddi miktarda para harcadı.
📌Vefatından bir yıl önce kütüphane, mektep ve şadırvan yaptırmaya başladı. Bina daha önceden tamamlansa da bilinmeyen bir nedenden dolayı kubbesi yıkıldı. Bu durumu uğursuzluğa yoranlar oldu. Kütüphanenin tamamen hizmete girmesinden kırk gün sonra Koca Ragıp Paşa vefat etti.
Koca Ragıp Paşa'nın hafızalarda yer edinen beyitleri ve anlamları
Kütüphaneye gelir getirmesi amacıyla dükkânlar yaptırıldı. Vakfiyede de bu yapılar belirtildi. "Bir hazine-i kütüb, bir meşrûta, bir sibyan mektebi, on dükkân, beş mahzen, beş abdest-musluğu, iki sebîl, bir büyük çeşme, bir mezarlık"
📌Giriş kapısının üzerinde Beyyine suresinin üçüncü ayeti olan "Fiha kütübün kayyime" yani "Onda kıymetli kitaplar vardır" yazısı bulunur.
📌 Giriş kapısının sağ ve solunda 10 dükkân, üst tarafında ise sıbyan mektebi yer alır.
📌Kütüphane duvarları çinilerle ve üst tarafına nakşedilen Kaside-i Bürde ile süslüdür.
