Arama
Farabi’nin mutlu insanlar coğrafyası: Erdemli şehir
Muallim-i sani olarak bilinen Farabi, İslam felsefesini metot ve problemler açısından temellendiren ünlü bir filozoftu. Devlet yapısıyla ilgili yaptığı çalışmalar ile İslam medeniyetinde siyaset felsefesinin kurucusu oldu. Faziletli bir toplum meydana getirmek için Kur'an-ı Kerim'in ortaya koyduğu hayat tarzını dikkate alarak bir 'erdemli şehir' tasarladı. Peki, Farabi'nin mutlu insanlar coğrafyası erdemli şehir neydi?
Farabi'nin devlet anlayışı insan merkezlidir. Bu konudaki düşüncelerini El-Medinetü'l-Fazıla isimli eserinde kaleme aldı. Bu eserinde erdemli şehir adını verdiği ideal devlet yapısını anlatır.
El-Medinetü'l-Fazıla kitabını incelemek ve satın almak için tıklayın.
Devlet yapısıyla ilgili yaptığı çalışma ile İslam medeniyetinde siyaset felsefesinin kurucusu oldu.
Farabi'nin oluşturduğu ideal devlet anlayışında amaç toplumda yaşayan insanların mutlak saadete ulaşmasıydı. Bu da ancak erdemli şehirle mümkün olurdu.
Her varlık son olgunluğunu elde etmek için yaratılmıştır ve varlık düzeninde kendine has olan yere uygun başarı gösterebilecek durumdadır. Bu olgunluktan insana ayrılana en üstün mutluluk denir ve bu her insana, insanlık düzenindeki yerine göre kendisine özgü olan en yüksek mutluluktur.
Farabi, kişinin dünya ve ahiret mutluluğunu, toplumun dirlik ve düzenliğini sağlayan Kur'ân-ı Kerîm'in ortaya koyduğu hayat tarzını dikkate alarak bir ideal devlet düzeni oluşturdu. Farabi'ye göre insan tek başına üstesinden gelemeyeceği ihtiyaçlarını karşılayabilmek için iş bölümünün ve dayanışmanın en yüksek düzeyde gerçekleşeceği büyük çapta bir örgütlenmeyi düşünerek devleti kurdu.
Devleti canlı bir yapıya benzeten Farabi, insan gibi devletin de uzvu olduğu, her uzvun da görevini yerine getirmek için uzmanlaşması gerektiğini belirtir.
Devlet ve halk arasında mutlaka adalet ve güven tesis edilmesi gerektiğini, halk arasında da insanların birbirine sevgi ile bağlanmaları gerektiğini söyler.
Farabi insanları ihtiyaç, dayanışma ve ahlâkî yetkinliği gerçekleştirebilmelerine göre sınıflandırdı. Buna göre insan tam gelişmiş ve az gelişmiş olmak üzere ikiye ayrılır.
Tam gelişmiş olan topluluklar küçük (şehir), orta (devlet) ve büyük (birleşik devletler) diye üç gruba ayrılır. Az gelişmiş topluluklar da aile, sokak, mahalle ve köy olmak üzere dörde ayrılır.
Bu sınıflandırma içerisinde ideal olan tüm insanlığı içerisine alan, sosyal dayanışmanın en mükemmel şekilde gerçekleştiği, adaletin tam olarak gerçekleştiği birleşik devletlerdir.
Farabi, insanlardan sonra devletleri de şekillerine göre sınıflandırdı. Ona göre iki türlü devlet vardı: Faziletli olan ve olmayan. Faziletli devletin bir şekli bulunurken faziletsiz devletler sapık, fâsık, değişebilen ve cahil olmak üzere dörde ayırdı.
Farabî'ye göre erdemli şehir; içinde dünyaya bağlı olmayan, irfan sahibi ve erdemli kimselerin yaşadığı şehirdi. Cahil devletin de altı ayrı şekli bulunurdu.