İcradan hacizli mal almak caiz midir? Merak edilen dini sorular...
İslam, insanların bütün hayatını kapsar. Bundan dolayı da Müslümanların günlük hayatta kendisine gerekli olan dini bilgileri öğrenmesi farzdır. Peki, icradan hacizli mal almak caiz midir? Ticarette kâr haddi var mıdır? Katılım hesabı caiz midir? Kur'an'a el basarak yemin etmek caiz mi? Nazar için okunan dualar nelerdir? Abdest alırken belli duaları okumak şart mıdır?
🔸 Bir kimsenin borcunu ödeyememesi sonucunda, kanunda belirtilen kurallar çerçevesinde malına haciz konulur. Bunun nedeni de alacaklının hakkının korunmasıdır. İcra sonucunda açık artırma ile mallar satılır.
🔸 Diyanet'in fetvasına göre piyasa değerinde veya ona yakın bir fiyatla satılan hacizli malları satın almakta bir sakınca yoktur.
🔸 Alacaklının hakkının korunması açısından borçluların mallarının satılması gerekebilir. Ancak haczedilen mal, değerinin çok altında satılır ise Hanefilerden İbn Âbidîn akdin fasit yani hükümsüz olacağını Şâfiî âlimlerden Nevevî ise geçerli olmakla birlikte bu malın satın alınmasının mekruh olacağını söyler.
🔸 Peygamber Efendimiz (sav), borcunu ödeyemeyen Muaz bin Cebel'in malını borcu karşılığında satmıştır. (Beyhakî, es-Sünenü'l-Kübrâ, VI, 80)
🔸 Hz. Ömer halifeliği döneminde hac yolunda ticaret yaparken iflas eden bir kimsenin kalan mallarının, alacaklıları arasında taksim edilmesine hükmetmiştir. (Muvattâ, Vasiyet, 8)
🔸 İcradaki malın değerinin çok altında satılması borçlunun mağduriyetinden faydalanmak anlamına gelir. Bundan dolayı da hacizli mal satın almak isteyenler, fiyatlandırmayı borçlunun mağduriyetini azaltacak şekilde gerçekleştirmesi hakkaniyetli olur.
İcradan mal almak caizdir. Fakat Müslümanlar buradan alışveriş yaparken hak ve hukuk gözetmelidir.
🔸 İslam'da alım satım akitlerinde kesin bir kâr haddi bulunmaz, piyasa şartlarına bırakılır. Peygamber Efendimiz (sav), fiyatlar artmaya başladığında kendisinden bu duruma müdahale etmesi istendiğinde şöyle buyurdu: "Şüphe yok ki, fiyatları tayin eden, darlık ve bolluk veren, rızıklandıran ancak Allah'tır. Ben sizden herhangi birinin malına ve canına yapmış olduğum bir haksızlık sebebiyle o kimsenin hakkını benden ister olduğu halde, Rabbime kavuşmak istemem." (Ebû Dâvud, İcâre, 15; Tirmizî, Bûyû' 73)
🔸 Hz. Peygamberin (sav), kendisine kurbanlık bir koyun satın alması için para verdiği Hakîm b. Hizâm'ın bir dinara satın aldığı koyunu iki dinara satıp, sonra bir dinara bir koyun satın almasını (diğer bir rivayette bir dinara satın aldığı iki koyundan birisini bir dinara satmasını) kınamamış, üstelik ona hayır duada bulunmuştur (Ebû Dâvûd, Büyû', 28; Tirmizî, Büyû', 34).
🔸 Bundan hareketle âlimler ve fakihler kâr haddinin eşyadan eşyaya fark edebileceğini, bu sebeple de kesin bir takdir yapılamayacağını söylediler (Kâsânî, Bedâi', V, 129).
🔸 Fakat karaborsacıların devreye girerek halkı mağdur ettikleri, özellikle halkın zaruri ihtiyaçları sayılabilecek mallarda aşırı fiyat artışları yaşandığı durumlarda, kamu otoritesinin fiyatlara müdahale etme (narh koyma) yetkisi vardır (Merğînânî, el-Hidâye, VII, 226).
🔸 Aşırı fiyatın tespitinde ise bilirkişilerin günün piyasa şartları içerisindeki belirlemeleri esas alınır.
(x) Fikriyat e-kitapta yer alan Riyazü's Salihin'i okumak için tıklayın
🔸 İslam fıkhında meşru kazanç yollarından biri ortaklıktır. Bunların çeşitleri vardır. Birinde tarafların hepsi sermaye ortaya koyar. Diğer çeşidinde taraflardan biri emek koyup diğeri sermaye koyar.
🔸 Diyanet'in fetvasına göre İslam'ın getirmiş olduğu genel finans, iktisat ve ticaret esaslarına aykırı olmamak kaydıyla kâr-zarar ortaklığı adı altında yürütülen kurumsal ya da bireysel ticari işlemlerde ve bu işlemler sonucunda elde edilen kârın katılımcılar arasında paylaşılmasında dinen bir sakınca yoktur.
