Cenap Şahabettin şiirleri
Türk edebiyatında sembolizm akımının öncüsü olarak kabul edilen şair ve yazar Cenap Şahabettin, şiirleri ile adeta resim çizer ve şiiri "sözcüklerle yapılmış bir resim" olarak tanımlar. Şiirleriyle dönemin sanat dünyasında çokça tartışılan şair, bireysel olarak yazın dünyasında yer alır. Nesir alanında eserler verdiği gibi tiyatroyla da uğraşır. Şiiri resim ve musiki ile süslemeyi deneyerek ahenge önem verdiği için hece ölçüsü yerine aruz veznini kullanan Cenap Şahabettin'in şiirlerinden seçmeler derledik.
"Bir civan bir siyâh meşcerenin
En karanlık yerinde yatmıştı;
Başını bir garîb şeb-perenin
Zıll-ı şeb-rengine uzatmıştı.
Nevhalar, giryeler, şikâyetler
Ana olmuştu câme-hâb-ı huzûr.
Bir müebbed şeb-i siyeh-peyker
Onu etmişti ser-girân-ı fütûr!..
📌 CENAP ŞAHABETTİN KİMDİR?
Kuzey Makedonya sınırlarında 1870'te doğan şair, babası Binbaşı Osman Şahabettin Bey'in 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Plevne'de şehit düşmesinden sonra ailesiyle İstanbul'a geldi.
"Ben o derviş-i reh-neverdim ki
Yaşarım mest-i inziva, asabî...
Her zaman Tanrı'dan dilerdim ki
Olayım serseri akar su gibi.
Hem-demim nağme, rehberim hülya.
Ne evim var, ne ailem, ne adım...
Bulmayınca beşerde bûy-ı vefa
Gördüğüm her ufukta ıtr aradım..."
Ali Emîrî Efendi Divanından Alıntılar
📌 CENAP ŞAHABETTİN HAYATI
Tophane'deki Feyziye Mektebi'nde ilk öğrenimi tamamlayan Şahabettin, Eyüp Askeri Rüşdiyesi'ne başlasa da Gülhane Askeri Rüşdiyesi'ni bitirdi. Tahsilini Askeri Tıbbiye'de sürdüren şair, 1899'da hekim yüzbaşı olarak mezun oldu.
"Hâl-i bî-reng-i ihtizârında
Sonbahârın bu solgun elvâhı
Ra'şedâr etti kalb-i eşbâhı
Kuru yaprakların kenârında!
Ey tuyûrun sehâb-ı seyyâhı,
Bâd-ı zârın cenâh-ı zârında
Sen uçarken, bütün civârında
Soluyor kâinâtın ervahı."
📌 CENAP ŞAHABETTİN BİYOGRAFİSİ
Cenap Şahabettin, 14-15 yaşlarındayken divan gazellerini taklit ederek şiire başladı. İlk şiirlerini okuldayken yazan usta şair, 1885'te Muallim Naci'nin yönettiği "Saadet" gazetesinde yayımlandı.
"Bir beyaz lerze, bir dumanlı uçuş,
Eşini gaib eyliyen bir kuş
Gibi kar
Geçen eyyâm-ı nev-baharı arar…
Ey kulûbün sürûd-i şeydâsı,
Ey kebûterlerin neşideleri,
O baharın bu işte ferdâsı
Kapladı bir derin sükûta yeri
Karlar
Ki hamûşâne dem-be-dem ağlar."
📌 CENAP ŞAHABETTİN
Dönemin önemli edebiyat dergisi "Servet-i Fünun"da şiirleri yayımlanmaya başlayan Şahabettin, zamanla Tevfik Fikret ve Halit Ziya Uşaklıgil ile Servet-i Fünun edebiyatının üç önemli isminden biri oldu ve şiirleriyle dönemin sanat dünyasında çokça tartışıldı.
"Bir neşîde nasıl eylerse zuhur,
Bir karanlık nazar-ı hülyadan
Öyle doğdu bu güzel belde-i nur
Sîne-i târ-ı şeb-i yeldâdan...
Sıyrılıp sütre-i zulmetten yer
Râm olur râz-ı hayat eb'âda;
Güneşin bir nazarı halleyler
Geceyi bir sarışın şaşaada."
Şahabettin, bir süre sonra "Servet-i Fünun" şairlerinden ayrılarak bireysel şiiri tercih etti ve şiirde heceyi müzikle uyumlu kullanmayı savundu.
Tıbbiyeden iyi bir dereceyle mezun olduğu için 1890 başlarında cilt hastalıkları alanında eğitim almak üzere devlet bursuyla Paris'e gönderilen Şahabettin, 4 yıl sonra yurda dönerek Mersin, Rodos ve Cidde'de karantina hekimliği ve sıhhiye müfettişliği görevlerinde bulundu.
