📌 Sultan Ahmet Camii'ni kim yaptırdı?
◾ Sultan Ahmet Camii, isminden de anlaşılacağı üzere III. Mehmet Han'ın oğlu I. Ahmet Han tarafından yaptırılmıştır.
◾ 16'ncı Osmanlı padişahı olan Sultan Ahmet, babasının vefatının üzerine henüz 14 yaşında iken 1603 senesinde tahta çıkmıştır.
◾ Yapım emri bir sultan tarafından verildiği, yani banisi bir padişah olduğu ve bizatihi ona atfedildiği için Sultan Ahmet Camii "selatin camiler" arasında yer almaktadır.
(x) 🔍 Bir zarafet simgesi: Sultan Ahmet Camii'nin bilinmeyenleri
📌 Sultan Ahmet Camii ne zaman yaptırıldı?
◾ Sultan Ahmet Camii'nin yapımına, hicri 1018, miladi 1609 yılında başlanmıştır. İnşası tam 7 yıl 5 ay ve 6 gün gibi uzun bir süreyi içine alan bu muhteşem eserin açılışı da ihtişamına yakışır bir şekilde olmuştur.
◾ Hicri 4 Cemâziyelâhir 1026, miladi 9 Haziran 1617 yılında yapılan ve tüm devlet erkanının hazır bulunduğu resmi açılış töreninde büyük bir şölen düzenlenmiş, fakirler doyurulmuştur. Caminin resmi açılışından sonrası takip eden iki yılda da külliyeye birtakım ekler yapılmıştır.
(x) 🔍 Sultanahmet'in tarihi geçmişine yolculuk
◾ Caminin temel atma töreninde dindarlığı ile meşhur olan Sultan Ahmet Han bizatihi şeyhi Üsküdarlı Aziz Mahmud Hüdayi Hazretleriyle birlikte kürek kullanmış, caminin inşaatında ter dökmüştür.
Bir gün kızının, padişah babasını rüyasında cennetteki çok üst bir makamda gördüğü rivayet edilir. Sultan Ahmet'e bunun hikmeti sorulunca cami inşatında çalışması karşılığında bu makama erdiği açıklamasını yapmıştır.
◾ Caminin temel atma töreni kadar açılış töreni de dillere destan olmuştur. Bu güzel münasebetle devlet merkezinde bulunan yüksek zevatı onurlandıran Sultan I. Ahmed merkezden çok uzaklarda yer alsa dahi mübarek mekânı müminlerin kalpleri olan Haremeyn-i Şerifeyn'i de unutmamış, Mekke ve Medine yönetiminde bulunan ailelere, devlet çalışanlarına, seyyit ve şeriflerine çok yüklü miktarda ve çeşitli hediyeler göndermiştir.
(x) 🔍 Sultan Birinci Ahmed ve 14 sayısındaki gizem
📌 Sultan Ahmet Camii'nin mimarı kimdir?
◾ I. Ahmet Han, adına büyük bir cami yaptırma arzusu taşımaya başlayınca dönemin hem sanatsal hem de mimari anlamda en mahir olan ustası Sedefkâr Mehmet Ağa'yı görevlendirmiştir.
◾ Kendisine tam yetki verilen ve önüne bütün imkânlar sonuna kadar sunulan mimarbaşı, bütün sanatsal ve mimari birikimini bu cami üzerinde sergilemiş ve sonuçta ortaya bir başyapıt çıkmıştır.
◾ Sultan Ahmet Camii'nin nerede yapılacağına karar verme aşamasında ve arazinin imar alanı haline getirilmesinde dönemin önemli siyasetçileri arasında yer alan Darüssaâde Ağası Hacı Mustafa'da etkin rol oynamıştır.
📌 Sultan Ahmet Camii nerede bulunmaktadır?
◾ Bu selatin cami, İstanbul'un Fatih ilçesinde tarihi yarım adada, Topkapı Sarayı'na çok yakın bir konum ve Ayasofya Camii'nin bitişiğinde yer almaktadır. Mescit yapılmadan önce at meydanı olarak bilinen bu bölge, mescidin inşasından sonra Sultan Ahmet Meydanı olarak anılır olmuştur.
Tabi ki böylesine büyük bir eserin Ayasofya'nın hemen yanında yapılmasının birtakım sebepleri vardır.
◾ Öncelikle Sultan Ahmet Cami yapım kararı alındığında kendisinden daha önce Mimar Sinan'ın eseri Süleymaniye Camii ve Bizans yapısı olup sonradan mescide tahvil edilen Ayasofya Camii İstanbul'da bulunmaktaydı.
◾ Bu sebeple Sultan Ahmet Camii'nin bu iki mimari başyapıttan birtakım özellikler babında temeyyüz etmesi gerekliydi.
◾ Ecdada saygı ve arazi şartlarından dolayı hemen Süleymaniye Camii yanına yapılmasına pek sıcak bakılmayan Sultan Ahmet Camii, Ayasofya'nın yanı başına kondurularak bir Bizans eseri ile İslam mimarisi arasında ki derin farkları gözler önüne sermek istemiştir adeta.
📌 Mimari açıdan Sultan Ahmet Camii
◾ Sultan Ahmet Camii, İstanbul'un tek altı minareli camisidir. Cami gövdesine bitişik dört minare üç şerefeli, avlunun köşelerinde olan diğer iki minare ise iki şerefelidir.
◾ Minarelerin toplamında bulunan on altı şerefe I. Ahmet'in 16'ncı Osmanlı padişahı olmasına delalet etmektedir. Ancak o sırada yalnızca Kabe'de altı minare bulunduğu için harem-i şerife saygısızlık olmaması adına Sultan Ahmet Camii'nin inşasından sonra Mescid-i Haram'a Sultan Ahmet Han tarafından bir minare daha yaptırılmıştır.
(x) 🔍 Tarihe tanıklık eden meydanlar
◾ Sultan Ahmet Külliyesi bir cami, hünkâr kasrı, sıbyan mektebi, medrese, arasta, hamam, dârüşşifâ (mescid ve hamamı ile), imâret-i âmire (mutfak, fırın, kiler, yemekhane), tabhâneler, han, dârülkurrâ, türbe, sebiller, çeşmeler, dükkânlar, odalar, mahzenler, kahvehane ve evlerden oluşmakta, tam teşekküllü bir mimari yapı olarak halka hizmet vermektedir.
◾ Sultan Ahmet Külliyesi'ne eklenen ve padişahın namaz öncesi ve sonrası vakitlerde dinlenebileceği bir yer olan hünkâr kasrı, bir cami etrafında yapılan ilk sultan kasrıdır. Günümüzde bu mekân Halı Müzesi olarak kullanılmaktadır.
◾ Külliyenin kuzeydoğu köşesinde türbe de Sultan I. Ahmet, eşi Kösem Sultan, oğulları Sultan II. Osman ve Sultan IV. Murat medfun halde bulunmaktadır.
(x) 🔍 Kösem Sultan nasıl öldürüldü?
📌 Sanatsal Açıdan Sultan Ahmet Camii
◾ Sultan Ahmet Camii'nin zihinlere en çok kazınan özelliği, muhteşem bir çini müzesi olmasından ileri gelmektedir.
◾ Caminin inşasında 50'den fazla muhtelif desenle 21 bin adet çini kullanılmış, bu çiniler İznik'te özel olarak Sultan Ahmet Camii'si için yapılmıştır.
◾ Çinilerde ağırlıklı olarak beyaz ve mavi tonlar tercih edildiği için bu camiye aynı zamanda "Mavi Cami" yani "Blue Mosque" adı verilmektedir.
◾ İç mekânda çinilerin ihtişamını, aydınlatması ve içeriye ferah bir görüntü vermesi amacı ile toplamda 260 pencere açılmıştır. Sultan Ahmet Camii'nin devasa kubbesi ise 43 metre yüksekliğe sahiptir.
(x) 🔍 Süleymaniye'nin sırları
◾ Caminin hatları, devrin ünlü hattatı Diyarbakırlı Seyyid Kasım Gubari tarafından büyük bir ustalıkla yapılmıştır.
◾ Klasik Osmanlı mimarisinin revaklı avlulu mimari üslubunu taşıyan Sultan Ahmet Camii'nin içinde, kişi her nerede bulunursa bulunsun her yerden mekâna hâkim bütün bir görüş sağlayabilmekte, kubbeden aşağıya doğru bütün ayrıntılarda simetrik olarak devam etmektedir.
(x) 🔊 Podcast dinlemek için tıklayın
📌 Sultan Ahmet Camii'nin Maliyeti
◾ Sultan Ahmet Camii'nin yapım bedeli 1 milyon 510 bin altındır. Bu denli büyük bir bütçenin maddi anlamda sıkıntılı bir süreçte iken devlet hazinesinden cami yapımı için ayrılması halk nezdinde bir takım huzursuzlukları beraberinde getirmiştir.
◾ Ancak her türlü itiraz ve eleştiriye rağmen Sultan Ahmet Camii inşası tamamlanmış ve bu görkemli yapı, zamana meydan okuyarak her devirde birçok açıdan ilgi odağı olmuştur.
FİKRİYAT
SÜMEYYE ALI JABER
(x) Kaynaklar:
(x) Ahmet Vefa Çobanoğlu, Sultan Ahmed Camii ve Külliyesi Dia Maddesi
(x) Mustafa Bilge, Sultan Ahmet Camii ve Külliyesinin Açılış Merasimi Makalesi
(x) Murat Karahan, Sultan Ahmet Camii Belgeseli Yüksek Lisans Tezi